Яриева Ойниса Олтиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда тиш кариесини эрта ташхислаш, даволашни клиник асослаш ва профилактикаси», 14.00.21–Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD.Tib/406.
Илмий раҳбар: Гаффоров Суннатулло Амруллоевич, тиббиёт фанлари доктори., профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти, Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, PhD.31.10.2019.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Аврамова Ольга Георгеевна, тиббиёт фанлари доктори., профессор (Россия Федерацияси), Шукурова Умида Абдурасуловна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Н.И.Пирогова номидаги Россия миллий тадқиқот университети.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Мактабгача таълим ёшидаги болаларда ва мактаб ўқувчилари орасида тиш кариесини эрта ташхислаш, даволаш ва олдини олишни самарадорлигини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим ва мактаб ёшидаги болалар орасида тиш кариеси шаклланиши ёшига нисбатан тарқалишининг хавф омиллари аниқланган;
болаларда тиш кариесининг олдини олиш ва ривожланишида ҳаёт сифатининг асосий параметрлари, оилавий муҳит даражаси, оғиз бўшлиғи руҳий ва эмоцианал ҳолатига боғлиқлиги исботланган;
илк маротоба оилавий барқарорликнинг тиш кариеси ва стоматологик муаммоларнинг ривожланиши билан боғлиқлиги исботланган;
болалар орасида тиш кариесида оғиз бўшлиғининг гигиеник ҳолати ва сўлакларининг рН муҳити, тиш қаттиқ тўқимасининг резистентлигини аниқлаш ёрдамида баҳолаш тизими асосланган;
болаларда оғиз бўшлиғининг клиник-функционал ҳолатининг асосида индивидуал омиллар асосида тизимли ҳаёт тарзига таъсирини олдини олишни башоратлаш тизими ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Болаларда тиш кариесини эрта ташхислаш, даволашни клиник асослаш ва профилактикаси бўйича олиб борилган илмий натижалар асосида:
«Мактабгача таълим ёшидаги ва мактаб ўқувчилари орасида тиш кариес ривожланишини башоратлаш алгоритми» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 7 октябрдаги 8н-р/396-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома мактабгача таълим ёшидаги ва мактаб ўқувчилари орасида тиш кариеси ривожланишини башоратлаш ва касалликни олдини олиш ва тарқалишини камайтириш имконини берган;
«Турли ёш гуруҳларидаги болаларда оғиз бўшлиғи ҳолатини қиёсий баҳолаш» услубий тавсиянома ишлаб чиқилган ва соғлиқни сақлаш амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 7 октябрдаги 8н-р/397-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома турли ёш гуруҳларидаги болаларда оғиз бўшлиғи ҳолатини қиёсий баҳолаш, оғиз бўшлиғи касалликлари ва уларнинг асоратларни олдини олиш, даволашга замонавий ёндошувни башоратлаш ва касалликларни тарқалишини камайтириш имконини берган;
Болаларда тиш кариесини эрта ташхислаш, даволашни клиник асослаш ва профилактикаси бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилояти Бухоро тумани марказий тиббиёт бирлашмаси, Ромитан тумани тиббиёт бирлашмаси стоматологик поликлиникаси, Ғиждувон тумани стоматологик поликлиникаси ва Когон шаҳар стоматологик поликлиникаси амалий фаолиятига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 8 октябрдаги 8н-д/216-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши мактабгача таълим ёшидаги ва мактаб ўқувчилари орасида тиш кариеси ривожланишини башоратлаш ва касалликни олдини олишни башоратлаш орқали тиш кариесининг тарқалишини камайтириш имконини берган.