Шаропов Санжар Ғайратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Юқори лаб ва танглай туғма ёриқларининг шаклланишида иммунологик ва молекуляр генетик омиллар”, 14.00.36–Аллергология ва иммунология, 14.00.21–Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Tib802.
Илмий раҳбарлар: Мусаходжаева Дилорам Абдуллаевна, биология фанлари доктори., профессор., Иноятов Амрилло Шодиевич, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, PhD.31.10.2019.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Суяров Акрам Амирқулович, тиббиёт фанлари доктори, Мамедов Адиль Аскерович, тиббиёт фанлари доктори., профессор.
Етакчи ташкилот: Кубан давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Лаб ва танглай туғма ёриқлари шаклланишида иммунологик ва молекуляр-генетик омилларнинг ўрнини баҳолашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лаб ва танглай туғма ёриқлари мавжуд беморлар оналарида аҳамиятга эга бўлган гаплотиплар аллел полиморфизмининг ўзгарувчанлик даражаси ва фолат цикли генлар мРНК экспрессиясининг хусусиятлари асосланган;
фолат цикли генлари тарқалиши лаб ва танглай туғма ёриқларида аллеллар ва гаплотипик ассоциациялар пайдо бўлиши даражаларининг ўзига хослиги исботланган;
болаларда лаб ва танглай туғма ёриқларида иммун жавоб медиаторларининг (IL-18) олдиндан баҳоловчи қиймати исботланган;
лаб ва танглай туғма ёриғи шаклланишида аниқланган энг муҳим омилларга асосланиб, юқори лаб ва танглай туғма ёриғи келиб чиқишни олдини олиш ва даволашни тартиби ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Юқори лаб ва танглай туғма ёриқларининг шаклланишида иммунологик ва молекуляр-генетик омиллар бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Туғма юқори лаб ва танглай ёриқлари ривожланишида цитокинлар даражасини аниқлашнинг диагностик қиймати» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 8н-д/129-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома туғма юқори лаб ва танглай ёриқлари ривожланишида цитокинлар даражасини баҳолашда ташҳисот қиймати иммунологик омилларнинг таъсири, жарроҳликдан кейинги иммун жавоб даражаси ҳамда касалликнинг асоратларини олдиндан ташҳислаш ва иккиламчи асоратларнинг олдини олишни ишлаб чиқиш имконини берган;
«Турли хил омиллар нуқтаи назаридан туғма лаб ва танглай ёриқлари башоратлашни интеграл баҳолаш усули» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 8н-д/129-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома турли хил омиллар нуқтаи назаридан туғма лаб ва танглай ёриқларини башоратлашнинг интеграл баҳолаш усули ёрдамида беморларда жарроҳлик амалиётини олиб боришда таъсир қилувчи омилларни инобатга олиш ва асоратларини камайтириш имконини берган;
юқори лаб ва танглай туғма ёриқларининг шаклланишида иммунологик ва молекуляр-генетик омилларни ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази ва Бухоро вилояти скрининг марказининг клиник амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 06 декабрдаги 8н-з/220-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши болалар орасида ногиронликнинг эрта олдини олиш, даволаш самарадорлигини ошириш, лаб ва танглай туғма ёриқлари бўлган болалар туғилиши даражасини камайтириш ва уранопластика жарроҳлик амалиёти ўтказилганда шифохонада бўлиш вақтини 22% га, хейлопластика жарроҳлик амалиёти ўтказилгандан кейин эса 29% га камайтириш имконини берган.