Суванов Зовқиддин Норқуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берилган фан тармоғи номи): «Тоғай Мурод насрида образлар поэтикаси», 10.00.02–Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Fil538.
Илмий раҳбар: Каримов Баҳодир Нурметович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори институти, DSc.27.06.2017.Fil.46.01.
Расмий оппонентлар: Дониярова Шоира Хурсановна, филология фанлари доктори, профессор; Сатторова Гулноз Юнусовна, филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тоғай Мурод насрида образлар поэтикасини ташкил қилган хусусиятлар тизимини илмий жиҳатдан асослаб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ХХ аср ўзбек адабиётида Тоғай Мурод янги типдаги образлар системаси, янгича тасвир ва баён услуби, янгича бадиий синтаксис яратгани далилланган;
адиб образлари табиати, уларнинг прототипи масаласи, портрет яратиш маҳорати, нутқ индивидуаллиги ҳамда қўнғиротда сурхонлик, сурхонликда ўзбек образини гавдалантиргани бадиий таҳлил орқали аниқланган;
носир ўз асарларида зоҳирий фожиа ва мағлубиятда шахснинг маънавий юксалиш ва ғалабаси бадиий тажассум топганлиги асослаб берилган;
Тоғай Мурод образларида трагик-комик ифода, образлар статистикаси, образлар таснифи каби муаммолар очиб берилган;
ёзувчининг образлари поэтикаси ХХ аср иккинчи ярми ўзбек насрида янги ҳодиса эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тоғай Мурод насрида образлар поэтикасини илмий тадқиқ этиш натижалари асосида:
адиб образлари табиати, уларнинг прототипи масаласи, портрет яратиш маҳорати, нутқ индивидуаллиги ҳамда образ поэтикасига оид хулосалар Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги тасарруфидаги “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” давлат илмий нашриётида бажарилган А-1-107 рақамли “ХХ аср ўзбек мумтоз адабиётшунослиги”, “ХХ аср ўзбек фольклоршунослиги” антологияларини нашрга тайёрлаш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигининг 2019 йил 18 октябрдаги 06-4139-сон маълумотномаси). Унда носирнинг этник руҳият орқали миллий ирода ва фожианинг поэтик ифодаси, зоҳирий фожиа ва мағлубиятда шахснинг маънавий юксалиш ҳамда ғалабасини кўрсата олганлиги асослаб берилган;
насрда образлар бадиияти, поэтик функцияси, статистикаси, образлар талқини, уларнинг ижтимоий табиати ҳақидаги илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган А-1-118 рақамли “Навоий образининг тасвир ва талқинларига оид ўқув қўлланмасини тайёрлаш ва нашр этиш” амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 1 мартдаги 89-03-861-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа бадиий образнинг умумназарий асослари ҳақидаги янги мақолалар билан бойиган;
Тоғай Мурод насрида бадиий образнинг тил хусусияти ва образ нутқи ҳақидаги фикрлардан Тошкент давлат педагогика университетида бажарилган А-1-61 рақамли “Кўриш имконияти чекланган талабалар учун тилшунослик фанлари бўйича аудиокитоб таъминотини яратиш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 17 майдаги 89-03-2055-сон маълумотномаси). Натижада носир ўз асарларида зоҳирий фожиа ва мағлубиятда шахснинг маънавий юксалиш ва ғалабаси бадиий тажассум топганлиги ҳамда бадиий образнинг тил хусусияти ва образ нутқи ҳақидаги фикрлари мазкур лойиҳада асосий манба вазифасини ўтаган;
ўзбек адабиётшунослиги ва адабиёт назариясида бадиий образ талқинининг илмий ва методологик асосини яратиш ҳамда бугунги ўзбек адабиёти бадиий тафаккур тараққиётининг яхлит концептуал манзарасини ишлаб чиқишда Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси ҳисоботида фойдаланилган (Ўзбекистон ёзувчилар уюшмасининг 2019 йил 30 январдаги 01-03-06/94-сон маълумотномаси). Тоғай Мурод образларида трагик-комик ифода, образлар статистикаси, образлар таснифи каби муаммолар тизимли таҳлил этилгани кўрсатиб берилган;
Тоғай Мурод ижоди бўйича тадқиқот хулосаларидан “O‘zbekiston” телеканалидаги “Тилга эътибор”, “Ассалом Ўзбекистон” кўрсатувлари сценарийларини ҳамда “O‘zbekiston” телерадиоканали ДУК “Маъданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар муҳарририятининг “Адабий жараён”, “Бедорлик” эшиттиришларини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2019 йил 18 февралдаги 02-13-367-сон,“O‘zbekiston” телерадиоканали ДУКнинг 2019 йил 12 мартдаги 1-38-сон маълумотномалари). Натижада томошабинлар Тоғай Мурод ижодида учрайдиган бадиий образларнинг талқин ва таҳлилига доир янги маълумотлар билан таништирилган.