Меликова Мартаба Нумоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон ёшларининг тарихий онги (ижтимоий-фалсафий таҳлил)”, 09.00.04–Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/Fal304.
Илмий раҳбар: Шодиев Рустам Тохирович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.27.06.2017.F.02.02.
Расмий оппонентлар: Чориев Санжар Анварович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Хакимов Назар Хакимович,  фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ёш авлод тарихий онгини ижтимоий фалсафий жиҳатдан тадқиқ қилиш, Ўзбекистонда фуқаролик жамияти қуриш шароитида мазкур соҳага таъсир кўрсатувчи омилларни аниқлаш ҳамда мамлакатимиз ёшларининг тарихий хотираси ва тарихий онгини ривожлантиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ижтимоий онгнинг махсус ифодаси сифатида шаклланган “тарихий онг”  ва “тарихий хотира” тушунчаларининг ўзгарувчанлик ва таъсирчанлик сингари имманент хусусиятлари бугунги давр характери доирасида асослаб берилган;
ёшлар тарихий онгининг институционал ишонч ва ёшларнинг маънавий-ахлоқий қадрият мўлжаллари асосида қурилган поликритериаллик (кўп мезонлилик)нинг ретроспектив, прогрессив ва маҳаллий идентликка йўналтирилган миллий шакллари аниқланган;
Ўзбекистон ёшларининг хулқ-атворида тарихий онг шаклланишига таъсир кўрсатувчи, хусусийлаштирилган жараёнга ўзгарувчи, ёшларнинг ижтимоий транзит мақоми билан ўзаро боғланган социоструктуравий детерминантлар (ижтимоий муҳит таъсири, тарихга муносабати, ёшлар қизиқиши, тарихий билимлар, идеал хулқ-атвор) даражаси социометрик сўров воситасида аниқланган;
ижтимоий бир хиллиги, шахсий ва жамоавий ўз тақдирини ўзи белгилашнинг корреляцион ўзаро алоқадорлигига асосланувчи риверсив (ижтимоий омиллар таъсирида ўзгарувчан) хусусиятларининг ёшлар тарихий онги шаклланиши тенденцияларига (ватанпарварлик, миллий ғурур, тарихга қизиқиш, тарихий воқеаларга дахлдорлик ҳиссиёти) конструктив (ёшларни уюштирувчи ва йўналтирувчи) таъсири исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот натижасида Ўзбекистон ёшлари тарихий онгини ривожлантириш бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар ва таклифлар асосида:
ижтимоий онгнинг махсус ифодаси сифатида шаклланган тарихий онг ва тарихий хотира тушунчаларининг дефинициялари ва имманент хусусиятларига оид конструктив илмий хулосаларидан Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг ёшлар масалалари билан боғлиқ 70 га яқин норматив-ҳуқуқий ҳужжатга қўшимча ва ўзгартиришлар киритишда ва “Ёшлар ва қонун” номли концепциясини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон ёшлар иттифоқи Марказий Кенгашининг 2019 йил 30 сентябрдаги 04-13/4476-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларнинг ижтимоийлашуви, жамият ишларига дахлдорлик ҳиссиёти, актив ҳаётий позицияси кучайишига, ёшлар орасида жиноятчилик даражасини камайтиришга хизмат қилган;
ёшлар тарихий онгининг детерминантлар, институционал ишонч ва ёшларнинг маънавий-ахлоқий қадриятлар мўлжаллари асосида қурилган поликритериал моделига доир илмий-назарий ғоялар, методологик таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон хотин-қизлар қўмитасининг “Оила” маркази идоралараро ахборот базаси концепциясини ҳамда “Ҳуқуқбузарликлар, жиноятчилик, оиладаги можаро ва зўравонликлар, оилалар ажрашиши ҳамда уларнинг ижтимоий оқибатларини комплекс тадқиқ қилиш асосида уларнинг олдини олиш бўйича чора-тадбирлар комплекс дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон хотин-қизлар қўмитасининг 2019 йил 8 августдаги 05/1548-19-сон маълумотномаси). Натижада, жамиятда хотин-қизларнинг фаоллиги ва ташаббускорлигини қўллаб-қувватлаш, давлат ва жамият бошқарувида уларнинг фаол иштирокини таъминлаш; хотин-қизларнинг илмий изланишлари, инновацион ва ижодий қизиқишларининг амалиётга татбиқ этилишига кўмаклашиш; хотин-қизларнинг муаммоларини ўз вақтида аниқлаш, ёрдамга муҳтож ва оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган хотин-қизларга ижтимоий-ҳуқуқий, психологик ёрдам кўрсатиш; хотин-қизлар ҳуқуқини ҳимоя қилиш соҳасида ижтимоий шериклик тизимини ривожлантиришга хизмат қилган;
Ўзбекистон ёшларининг хулқ атворида тарихий онг шаклланишига таъсир кўрсатувчи, хусусийлаштирилган жараёнга ўзгарувчи, ёшларнинг ижтимоий транзит мақоми билан ўзаро боғланган социоструктуравий детерминантларини очиб беришга қаратилган илмий хулоса ва тавсиялардан  Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика Кенгашининг “Маҳаллаларда ва оилаларда ижтимоий-маънавий муҳитни ўрганиш ва аниқланган муаммоларни ҳал этиш борасида жамоатчилик назоратини амалга ошириш Концепцияси”ни ва “Ҳудудда жиноятчиликнинг олдини олиш, уларни содир этилиши сабаблари ва шарт-шароитларини муҳокама қилишни ташкил этиш тўғрисида”ги  низомни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлашштириш бўйича Республика Кенгашининг 2019 йил 26 июлдаги 02-03/487-сон маълумотномаси). Натижада, мамлакатимизда фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолияти самарадорлигини ошириш, маҳалла институтини аҳолига энг яқин ва халқчил тузилмага айлантириш, фуқаролар йиғинларининг муштарак манфаатларини ифода этадиган уюшмага бирлашиш ҳуқуқларини рўёбга чиқариш ҳамда ёшлар, давлат органлари ва фуқаролик жамияти институтлари билан ўзаро ҳамкорлигини янада ривожлантиришда илмий-назарий манба сифатида хизмат қилган;
ижтимоий бир хиллиги, шахсий ва жамоавий ўз тақдирини ўзи белгилашнинг корреляцион ўзаро алоқадорлигига асосланувчи риверсив жараёнлар таъсири остида Ўзбекистон ёшларининг тарихий онги шаклланиши тенденцияларига доир таклиф-тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг “Ёшлар ўртасида маънавий-маърифий тадбирларни ўтказиш самарадорлигини ошириш, шунингдек, тарғибот тадбирларини мунтазам равишда ўтказиш мақсадида 2018-2020 йилларга мўлжалланган маданий-маърифий ва тарғибот ишлари умуммиллий Концепцияси ва Комплекс чора-тадбирлар дастури”ни ишлаб чиқишда ҳамда Олий ва ўрта махсус таълим муассасаларида ижтимоий тармоқлар, онлайн-гуруҳлар ва маданий-маърифий тарғибот ишлари бўйича концепция лойиҳасини яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2019 йил 22 октябрдаги 01-12-10-5328-сон маълумотномаси). Бу эса ўз навбатида, ёш авлодда ватанпарварлик ҳиссиётларини шакллантириш, уларда ўз тарихига нисбатан эҳтиром туйғусини уйғотиш, ёш авлоднинг тарихий онгини, маданий савиясини ўстиришга хизмат қилган.