Рўзиев Яраш Бозоровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Немис тили замон шакллари транспозициясининг прагмастилистик хусусиятлари”, 10.00.04–Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Fil397.
Илмий раҳбар: Сафаров Шаҳриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Самарқанд давлат чет тиллар институти, Андижон давлат университети, DSc.26.04.2018.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Қулмаматов Дўсмамат Саттарович, филология фанлари доктори; Исмаилов Юсуб Ниязметович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: насрий асарлар матнида ҳозирги немис тилида замон шаклларининг транспозицияси кечишини тизимли равишда тавсифлаш ва ушбу ҳодисанинг прагмастилистик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
замон шаклларининг маъноси, структур-семантик тартиботи, матн ҳосил қилиш имконияти каби белгилари ҳамда ҳозирги немис насрида контекстга боғлиқ ҳолда кўчма маънода қўлланиш чегаралари далилланган;
замон категорияси шаклларининг турли функционал услуб ва матнда стилистик, жумладан, образлилик, таъсирчанлик, бўёқдорлик каби хусусиятлари намоён бўлиши асосланган;
замон системасидаги аниқлик майли шакллари маъноларининг транспозиция муҳитида қатор ичида ва қаторлараро   яқинлашуви, нейтраллашуви исботланган;
матнда кўчма маънода қўлланадиган замон шакллари қатори аниқланиб, уларнинг мазмуний-услубий ва прагматик-экспрессив хусусиятлари тил морфологик сатҳи бирликларининг матн тузилишидаги иштирокини намоён қилувчи кўрсаткич эканлиги исботлаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Немис тили замон шакллари транспозициясининг прагмастилистик хусусиятлари бўйича олинган натижалар асосида:
немис тили замон шакллари транспозициясининг прагмастилистик хусусиятлари, жумладан, замон шаклларининг насрий матнларда транспозицион қўлланиши, замон шакллари транспозициясининг прагматик ва стилистик имкониятларини таҳлил қилиш юзасидан олиб борилган тадқиқот натижаларидан ОТ−Ф8−62 рақамли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 11 январдаги 89-03-174-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари тилнинг коммуникатив актлардаги семантик ва деривацион хусусиятини ўрганиш, замон шаклларининг ўзига хос хусусияти, маъноси, структур-семантик тартиботи, матн ҳосил қилиш имконияти, транспозициянинг насрий матнда воқеланиш йўлларини системалаштириш, шунингдек, замон шаклларининг функционал­стилистик, прагматик хусусиятларини очиб беришда хизмат қилган;
замон шаклларининг прагмастилистик хусусиятларини очиб беришда микро­ ва макроматндан, яъни катта бадиий асарлардан фойдаланишга, бадиий асар муаллифи адабий услуби, асар қаҳрамонларининг ички кечинмалари, тасаввурлари, орзу ва уй­хаёлларини тасвирлашда замон шаклларининг матн ҳосил қилишдаги аҳамиятига  бағишланган тадқиқот натижаларидан Ф­1­06 рақамли “Истиқлол даври ўзбек адабиётида Шарқу Ғарб адабий анъаналари синтези” мавзусидаги лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 11 январдаги 89-03-174-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари немис ва ўзбек тиллари замон шаклларининг транспозицияси прагмастилистик хусусиятлари ўзаро қиёсланиши орқали Шарқу Ғарб филологик анъаналарининг ўзига хослигини асослаш бўйича хулосалар чиқариш имконини берган;
немис тилида содда ва қўшма замон шаклларининг ясалиши, уларнинг грамматик, прагматик ва семантик­стилистик хусусиятларига оид илмий хулоса ва натижалари Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида эфирга узатилган «Билағон болажон», «Немис тили сабоқлари» каби кўрсатув ва эшиттириш сценарийларига киритилган (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2018 йил 26 декабрдаги 1/618-сон маълумотномаси). Фойдаланилган натижа ва материаллар эфирга узатилган кўрсатув ва эшиттиришларнинг мазмун-моҳиятини бойитган, томошабинларнинг немис тилига бўлган қизиқишини кучайтирган, туризм соҳасида ишлайдиган ходимларнинг немис тили ва маданиятига оид билимлари кенгайишига хизмат қилган;
Германия Федератив Республикасининг Ўзбекистондаги элчихонаси томонидан ташкил этилган “Бўлажак немис тили ўқитувчиларига онлайн таълим бериш” семинарида “Немис тили замон шаклларининг прагмастилистик хусусиятлари” номли диссертация лойиҳаси тақдимот қилиниб, иштирокчилар томонидан қизғин муҳокама этилган (Германия Федератив Республикасининг Ўзбекистондаги элчихонасининг 2019 йил 24 сентябрдаги маълумотномаси). Натижада Ўзбекистонда германистика соҳасидаги тадқиқотларни бойитади ва немис тили ўқитувчилари билимини оширишга янги туртки беради, деган хулосага келган.