Абдувакилов Жаҳонгир Убайдулла ўғлининг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Метаболик синдромли беморларда пародонт яллиғланиш касалликлари комплекс даволаш асосларининг клиник ва диагностик жиҳатлари», 14.00.21–Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.DSc/Tib280.
Илмий маслаҳатчи: Ризаев Жасур Алимджанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc.28.12.2017.Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Гасюк Пётр Анатольевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Украина); Дустмухамедов Махмуд Зокирович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Каюмов Улуғбек Каримович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Волгоград давлат тиббиёт университети (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: илмий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: метаболик синдром билан кечувчи сурункали пародонтит билан касалланган беморлар клиник ҳолатини, метаболик бузилишларнинг ўзаро алоқасини ўрганиш ва комплекс даволаш усулини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
метаболик синдром аниқланган беморларда қўшимча ёндош касалликларнинг сони ортишига мос равишда пародонтнинг яллиғланиш-деструктив касалликларининг оғирлик даражасини ортиб бориши сабабли полиморбидлик шаклланишига асос бўлиши исботланган;
метаболик синдром негизида сурункали тарқалган пародонтит билан оғриган беморларда МС кўрсаткичларининг оғирлик даражаси ортиши сабабли СТП оғир шаклларининг сезиларли даражада кенг тарқалиши асосланган;
МС негизида кечувчи СТП билан касалланган беморларда инсулинрезистент ҳолати билан боғлиқ гиперинсулинемия ва гипергликемия, эндотелиал ҳужайраларга салбий таъсири аниқланган;
метаболик ўзгаришлар таъсирида липопротеинларнинг юқори зичликка эга бўлган туркуми, триглицеридлар ва холестерин миқдорининг ортиб бориши оқибатида қон реалогик хусусиятларига салбий таъсири асосланган;
метаболик ўзгаришлар СТП билан касалланган беморларда оксидланишли стресс ҳолати билан боғлиқ бўлган адипоцитларда синтезланувчи гормонлар – лептин ва адипонектиннинг миқдоридаги ўзгаришларга сабаб бўлиши асосланган;
МС туфайли вужудга келадиган қондаги ўзгаришлар қон ивиши билан боғлиқ тромбоцитлар ва ҳужайра тизимига салбий таъсири қоннинг оқувчанлик ҳолатини бузилишига олиб келиши исботланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Метаболик синдром фонида пародонтнинг яллиғланиш касалликларини ташхислаш, клиник-биокимёвий тавсифи, даволаш ва профилактикаси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“МС билан боғлиқ сурункали умумий пародонтитга эга беморларда эндотелиал ҳужайралар дисфункцияси интенсивлик даражасини баҳолаш” мавзусида услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 апрелдаги 8н-р/114-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома МС негизида кечувчи сурункали тарқалган пародонтит билан касалланган беморларда эндотелиал дисфункция даражасини баҳолаш орқали пародонт тўқимасидаги микроциркулятор бузилишларни башоратлаш имконини берган;
“МС билан боғлиқ СТПга эга беморларда оғиз суюқлиги липид профилининг баҳоси” мавзусида услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 апрелдаги 8Н-р/116-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома метаболик синдром билан ассоцирланган СТП мавжуд беморларда оғиз суюқлигининг липид таркибини баҳолаш, ушбу гуруҳ беморларида патогенетик даволаш самарадорлигини ошириш учун асос бўлиб хизмат қилган;
“Метаболик синдром билан боғлиқ сурункали тарқалган пародонтитга эга беморларда иммунологик ва стоматологик ҳолатни баҳолаш ва уни коррекциялаш йўллари” мавзусида услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 апрелдаги 8Н-р/115-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома текширилган беморларда стоматологик ҳолатни комплекс баҳолаш ва унинг асосида патогенетик жиҳатдан асосланган комплекс даволаш усулларини қўллашга имкон берган;
метаболик синдром фонида пародонтнинг яллиғланиш касалликларининг диагностикаси, клиник-биокимёвий тавсифи, даволаш ва профилактикасини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизимига, жумладан Тошкент шаҳар 1-стоматология поликлиникаси ва Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига қарашли стоматология поликлиникаси амалиётига жорий қилинган  (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 апрелдаги 8Н-р/81-сон маълумотномаси). Татбиқ қилинган натижалар тиббий ёрдам сифатини оширган, диагностика ва даволашнинг янги усулларини қўллаш орқали касаллик кескинлашувларининг камайиши ва беморларнинг даволаниш муддатларининг қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорлик учун имконият яратади.