Отажонова Дилдор Бахтияровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инглизча бадиий матнларнинг рус ва ўзбек тилларидаги таржималарини ортологик тадқиқи», 10.00.06–Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик, таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Fil159.
Илмий раҳбар: Кулмаматов Дўсмамат Саттарович, филология фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Самарқанд давлат чет тиллар институти, Андижон давлат университети, DSc.26.04.2018.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Сафаров Шахриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор; Юсупова Шоира Батировна, филология фанлари номзоди, доцент
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: инглизча бадиий матнлари рус ва ўзбек тилларидаги таржималарида орфографик, пунктуацион, стилистик, лексик-семантик, грамматик, коммуникатив, прагматик меъёрларнинг таъминланишини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз бадиий матнлари ва унинг рус ҳамда ўзбек тилларидаги таржималарида ифодаланган муаллиф ва персонаж нутқининг аниқлиги, таъсирчанлиги, софлиги, мантиқийлиги, тўғрилигини белгилайдиган ортологик – адабий меъёрларга асосланиш ва чекиниш ҳолатлари аниқланган;
инглизча бадиий матнлари ва уларнинг русча ҳамда ўзбекча таржималаридаги персонаж нутқида ифодаланган ёш, ижтимоий мавқе, жинс, таълим ва тарбия, касб каби прагматик хусусиятлар очиб берилган;
инглиз бадиий матнлари, уларнинг русча ва ўзбекча таржималарида сўзлардаги ҳарфларни тушириб қолдириш (орфографик меъёр), жуфт сўзларни алоҳида ифодалаш (лексик меъёр), қаратқич, жўналиш келишиги қўшимчаларининг такрор қўлланиши (грамматик меъёр) каби адабий меъёрлардан чекиниш ҳолатлари ортологик аспектда далилланган;
инглиз бадиий матнларида стилистик бўёқдорликни таъминлашга хизмат қиладиган метафора, анафора, метонимия, жонлантириш, ўхшатиш воситаларининг рус ва ўзбек тилларидаги таржималарда сақлаб қолишнинг муҳимлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Инглизча бадиий матнларнинг рус ва ўзбек тилларидаги таржималарининг ортологик тадқиқи асосида:
инглиз тили бадиий матнларининг рус ва ўзбек тилларига мақбул усуллар асосида ўгириш ҳақидаги хулосалардан МУЗ 2015-0725140051 рақамли “Бошланғич синф ўқувчиларининг нутқини бойитишда инглизча, русча, ўзбекча фраземалар луғатини яратиш ва амалиётга татбиқ этиш” фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги 2018 йил 22 февралдаги 89-03-820-сон маълумотномаси). Лексик ва фразеологик бирликларнинг русча ҳамда ўзбекча таржималари борасидаги таклифларнинг татбиғи ушбу тилларнинг луғатини бойитишга хизмат қилган;
турли тизимли тилларга фонетик, орфографик, лексик, грамматик, пунктуацион ва стилистик меъёрларига амал қилган ҳолда нутқ маданиятини ифодалаш бўйича хулосалардан ўзбек халқининг бой анъаналари, номоддий маданий мероси, миллий ўзликни англашда жамиятимизда тарихан шаклланган ижтимоий қадриятларнинг ўрнига доир “Мамлакатимизда миллатлараро муносабатларни янада ривожлантириш ва уйғунлаштиришга бағишланган илмий тадқиқотлар ўтказишни ташкил этиш тўғрисида”ги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2018 йил 29 мартдаги 01-11-09-2088-сон маълумотномаси). Таклиф этилган материаллар матннинг ифодалилиги, мантиқийлиги, тартиблилиги, аниқлиги, мазмунлилиги сифатларини акс эттириш имконини берган;
инглиз бадиий матнлари ва уларнинг русча ҳамда ўзбекча таржималаридаги персонаж нутқида ифодаланган ёш, ижимоий мавқе, жинс, таълим ва тарбия, касб каби прагматик хусусиятлари ҳисобга олиниган, тадқиқот иши натижаларидан Бухоро вилоятининг туризм имкониятлари ва салоҳиятини ошириш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил майдаги “2017–2019 йилларда Бухоро шаҳри ва Бухоро вилоятининг туристик салоҳиятини жадал ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори бўйича меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ижросини амалга оширишда  фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Туризмни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 2 октябрдаги 03-22/7177-сон маълумотномаси). Тадқиқот ишида асослаб берилган прагматик хусусиятларни мулоқот жараёнида тўғри ифодалаб, суҳбатдошнинг англашига имкон яратиш миллатлараро муносабатларни мустаҳкамлашда муҳим аҳамият касб этган ҳамда туристларга кўрсатиладиган хизмат сифатини оширган;
инглиз тили дарсларида нутқнинг таъсирчанлиги ва аниқлигини таъминловчи адабий меъёрларни ўргатиш муҳимлиги бўйича амалий хулосалардан “Ўзбекистон” телерадиоканалида “Инглиз тили сабоқлари” радиоэшиттиришини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2017 йил 4 январдаги 0001527-сон маълумотномаси). Натижада эшиттириш учун тайёрланган материалларнинг илмий-оммабоплиги таъминланган.