Тургунова Азиза Ташпулатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ижтимоий таҳдидларга мойил оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни барқарорлаштиришнинг геронтопедагогик асослари”, 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.1.PhD/Ped413.
Илмий раҳбар: Қаҳҳарова Матлюба Манофовна, фалсафа фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти, PhD.28.03.2019.Ped.82.01.
Расмий оппонентлар: Тажиева Зулхумор Назаровна, педагогика фанлари доктори, профессор; Эгамбердиева Нодира Мелибаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ижтимоий таҳдидларга мойил оилалар маънавий-ахлоқий муҳитини барқарорлаштиришда геронтопедагогиканинг миллий тарбиявий хусусиятларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кекса авлод тажрибасидан фойдаланишнинг хусусий ва ташкилий-методик, мотивацион-қадриятли, ҳиссий-иродавий компонентлари барқарорлик, тизимлилик, ишончлилик, толерантлик, ўзаро ҳурматни таъминлаш (суҳбат, маъруза, видеофильм, коуч-тренинг) асосида аниқланган;
оилалар муҳитини барқарорлаштиришда авлодлараро ҳамкорлик, маънавий-ахлоқий хусусиятлар трансформацияси, геронтопедагогик имкониятлар (маърифат ва ибрат, тажриба ва муносабат, маънавий-ахлоқий муҳит) ўзаро ҳамкорлик стратегияси ва миллий тажрибаларни замонавий талабларга идентив мослаштириш (анъанавий ва замонавий қадриятлар интеграциялашуви) асосида такомиллаштирилган;
геронтопедагогика таълими воситасида ижтимоий таҳдидларга мойил оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни барқарорлаштириш омиллари бувижонлар (нуроний, кайвони, ёшулли) мактаби тажрибаси ибрат-намуна, фикрга ишонтириш технологияси витаген таълим (ҳаётий тажриба, интеллектуал салоҳиятни долзарблаштириш) тамойилларига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
геронтопедагогик фаолиятни идеалли-образли моделлаштириш, тизимлилик, миллий тарбиявий жиҳатларини (инновацион, миллий ва замонавий ижодий методлар) ривожлантириш бўйича педагоглар, жамоат ташкилотлари ва ота-оналар учун ижтимоий таҳдидларга мойил оилалар маънавий-ахлоқий муҳитини барқарорлаштиришга (аксиологик, ҳаётий, акмеологик, статус) доир таклиф ҳамда тавсиялар (“Кексалар маслаҳати” гуруҳлари учун) ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ижтимоий таҳдидларга мойил оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни барқарорлаштиришнинг геронтопедагогик асослари бўйича олинган илмий натижалари асосида:
барқарорлик, тизимлилик, ишончлилик, толерантлик, ўзаро ҳурматни таъминлаш асосида аниқланган кекса авлод тажрибасидан фойдаланишнинг хусусий ва ташкилий-методик, мотивацион-қадриятли, ҳиссий-иродавий компонентларидан 2017–2018 йиллaрдa aмaлгa oширилгaн И-2016-1-33 рақамли “Миллий тaрбия вa ёшлaр дунёқaрaшини шaкллaнтириш” номли амалий лoйиҳaси мазмунига сингдирилган (Республикa мaънaвият вa мaърифaт мaркaзининг 2019 йил 3 мaртдaги 02/09-304-19-сон мaълумoтнoмaси). Нaтижaдa оилалар маънавий-ахлоқий муҳитини барқарорлаштиришда герoнтoпедaгoгикaнинг миллий тарбия усуллaридaн сaмaрaли фoйдaлaниш имкoниятлaри oширилган;
оилалар муҳитини барқарорлаштиришда авлодлараро ҳамкорлик, маънавий-ахлоқий хусусиятлар трансформацияси, геронтопедагогик имкониятлар ўзаро ҳамкорлик стратегияси ва миллий тажрибаларнинг ижобий жиҳатлари бўйича таклифларидан 2012–2014 йилларда бажарилган “Миллий ғоя, маънавият асослари ва ҳуқуқ таълими бўйича кадрлар тайёрлашнинг такомиллаштирилган мазмунини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш” мавзусидаги лoйиҳa материалларида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 2 ноябрдаги 89-03-4243-сон маълумотномаси). Нaтижaдa, оилалар муҳитини барқарорлаштиришда авлодлараро ҳамкорлик, маънавий-ахлоқий хусусиятлар трансформацияси, геронтопедагогик имкониятлар оммалаштирилган;
ибрат-намуна, фикрга ишонтириш технологияси асосида такомиллаштирилган геронтопедагогика таълими воситасида ижтимоий таҳдидларга мойил оилаларда маънавий-ахлоқий муҳитни барқарорлаштириш омиллари бувижонлар мактаби тажрибасидан 2012–2014 йилларда бажарилган “Миллий ғоя, маънавият асослари ва ҳуқуқ таълими бўйича кадрлар тайёрлашнинг такомиллаштирилган мазмунини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш” мавзусидаги лoйиҳa материалларида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 2 ноябрдаги 89-03-4243-сон маълумотномаси). Нaтижaдa кекса авлод намуна ва ибрати орқали тaлaбa-ёшлaрда юксак маънавий-ахлоқий фазилатларни шакллантиришга эришилган;
геронтопедагогик фаолиятни идеалли-образли моделлаштириш, тизимлилик, миллий тарбиявий жиҳатларини ривожлантириш бўйича педагоглар, жамоат ташкилотлари ва ота-оналар учун ижтимоий таҳдидларга мойил оилалар маънавий-ахлоқий муҳитини барқарорлаштиришга доир таклиф ҳамда тавсиялардан фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича республика кенгашининг “Кексалар маслаҳати” гуруҳлари намунавий низоми мазмунига сингдирилган (Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича республика кенгашининг 2019 йил 17 октябрдаги 02-04/699-сон маълумотномаси). Нaтижaдa кекса авлод вакилларининг ҳаётий тажрибасини амалиётга қўллашда жамият ҳаётидаги ўрни ва мавқеини оширишга эришилган.