Убайдуллаева Раиса Турсуновнанинг
фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи: «Ўзини ўзи англаш социологиянинг субъектив-амалий методологияси сифатида», 22.00.01–Социология назарияси, методологияси ва тарихи. Социологик тадқиқотлар методлари (социология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Sots7.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси, DSс.29.12.2018.S.23.02.
Расмий оппонентлар: Умаров Абсалом Адилович, социология фанлари доктори, профессор; Қўшоқов Шавкат Солиевич, фалсафа фанлари доктори, профессор; Маматов Нормурод Маматович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ижтимоий жараёнлар ўзгаришининг концептуал асосларини ўзини ўзи англаш, ташкиллаштириш ва инсоният руҳий оламида ўз ички «Мен»ини шакллантириш негизида ишлаб чиқиш ва бу жараённинг ўзига хослигини ҳисобга олишда шахснинг ўрни ҳамда ижтимоий ҳаракатлар мантиғини аниқловчи рефлексив методологияни асослаш ҳамда социологик таҳлилини амалга оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзини ўзи рефлексиялаш социологиянинг назарий-методологик концепцияси ва аҳоли турли табақалари вакиллари томонидан амалга ошириладиган ижтимоий, интеллектуал хатти-ҳаракатларнинг маънавий-ахлоқий омили эканлиги асосланган;
ижтимоий, сиёсий, маънавий-ахлоқий муаммоларни социологик тадқиқ этишда математик моделлаштириш усулини қўллаш репрезентативлик, валентлик (ишончлилик)ни таъминлаш, натижаларини синтезлаш методлари самарадорлигини ошириши асосланган;
ўзини ўзи рефлексиялаш инсон капиталини фаоллаштириши ва шахснинг бунёдкорлик салоҳиятини оширишнинг маънавий омили эканлиги асосланган;
тафаккурни тизимли таҳлил қилувчи интеграл-дифференциал ёндашув назариясини ўзини ўзи рефлексиялаш билан уйғунлаштириб қўллаш  воқеликни маънавий идрок этиш, шахснинг социал диспозицияси, ижтимоий мўлжаллари ва ҳаракатлари жараёнларини фаоллаштириши асосланган;
аҳоли турли табақа вакилларининг қадриятларга мансублик ва уларга  боғланганлик даражасини миқдорий кўрсаткичлар орқали ифодалаш амалиётининг жорий этилиши уларнинг ўзини ўзи рефлексиялаш ҳолатини ижобийлаштириши асосланган;
«социал ва индивидуал рефлексия», «илмий рефлексия», «рефлексив методология» тушунчалари социологик атамалар сифатида жорий этилиб, воқеликка рационал ёндашувдан ўзини ўзи рефлексиялаш орқали трансформацияланиш жараёни социологик тавсифланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзини ўзи рефлексиялаш социологиянинг субъект-амалий методологияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
рефлексив социологиянинг назарий-методологик асоси сифатида, шунингдек диссертацияда аниқланган рационаллик назариясининг ҳаракатлар стратегиясида муҳим аҳамиятга эга бўлган турлари ва методлари, тафаккурни тизимли-яхлит таҳлил қилиш сифатидаги интеграл-дифференциал ёндашувни маънавий дунёнинг ўзига хослигини инобатга олувчи, шахснинг диспозицияси, оқиллик турлари ва ижтимоий ҳаракатлар мантиғини белгиловчи ҳолатлари Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институти томонидан жамоатчилик фикрини ўрганиш ва таҳлил қилишда назарий-методологик асос сифатида ҳамда илмий жиҳатдан тизимли таҳлил қилишда фойдаланилган (Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институтининг 2019 йил 22 январдаги 11/542-сон маълумотномаси). Натижада дискурс-таҳлил, ўзи билан суҳбат қуриш усули, маълумотларни таҳлил қилишнинг интеллектуал усулларини ишлаб чиқиш ва апробация қилиш, таққослаш, оқиллик, уйғунлик, даражани илмий рефлексиф таҳлилининг объективлигини, комплекслигини таъминловчи воситалари сифатида ишлаб чиқиш ҳамда илмий жиҳатдан тизимли таҳлил қилиш имконини берган;  
 ўзини ўзи рефлексиялаш инсон капиталини фаоллаштириши ва шахснинг бунёдкорлик салоҳиятини оширишнинг маънавий омилларига оид таклифлардан «Yetakchi» ёшлар маркази томонидан ёшларнинг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий-ахлоқий муаммоларини социологик тадқиқ этишда илмий-методологик асос сифатида фойдаланилган («Yetakchi» ёшлар маркази Нодавлат нотижорат ташкилотининг 2018 йил 16 августдаги 020626-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари марказга ёшлар билан иш олиб боришнинг стратегик истиқболини янада чуқурроқ белгилаш имконини яратган;
 дискурс-таҳлил, ўзи билан суҳбат қуриш усули респондентларнинг ментал ўзига хосликларини таҳлил қилишнинг интеллектуал усуллари Ўзбекистон Миллий университетининг Ф-4-64 рақамли «Интеллектуал таҳлилда объектларнинг умумлашган ўлчамларини ҳисоблаш усулларини ишлаб чиқиш ва асослаш» илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида амалиётга жорий қилинган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигинин 2019 йил 17 июндаги 89-04-1215-сон маълумотномаси). Грант лойиҳаси доирасида математика ва филология факультетлари талабаларининг ментал хусусиятларини таърифлашда миқдорий белгиларнинг барқарорлигини баҳолаш усули (формуласи) ишлаб чиқилган; умумий баҳо асосида ўрганилаётган объектга хос яширин белгиларни аниқлаш усули таклиф қилинган; диалог усулида ўтказилган сўров натижасига кўра талабалар менталитетини дифференциациялаш услубиёти ишлаб чиқилган;
ахборотлашган жамиятда миллий ўзликни англашда социал зиддиятларга сабаб бўлувчи муаммоларни бартараф этишнинг назарий ва эмпирик жиҳатларига оид таклифлардан Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институтида истиқболли таҳлилий социологик тадқиқотларни амалга оширишда фойдаланилган (Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институтининг 2017 йил 30 ноябрдаги 11/349-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг «Жамоатчилик фикрини ўрганиш сектори» томонидан «Фуқаролик жамиятини шакллантириб боришда ҳуқуқий маданиятнинг ўрни ва роли» мавзусида ўтказилган фокус-гуруҳ тадқиқотларда қўлланилиши рефлексив социологиянинг субъектив амалий методологиясини белгилаб беришда ўз ҳиссасини қўшган;
рефлексив социологиянинг субъектив амалий жараёнларни оптималлаштириш, шунингдек халқаро ёшлар фестиваллари, оммавий спорт ва турли маданий тадбирлар ташкил этиш орқали ёшларнинг юз бераётган глобал ўзгаришларга мослашувини таъминлашга оид хулоса ва тавсиялардан «Ижтимоий фикр» жамоатчилик фикрини ўрганиш марказининг тадқиқотларида фойдаланилган («Ижтимоий фикр» жамоатчилик фикрини ўрганиш марказининг 2018 йил 9 ноябрдаги 01-16/355-сон маълумотномаси). Натижада талаба ёшлар, шунингдек, иш билан таъминланмаган, уюшмаган ёшлар ўртасида тарғибот ишлари самарадорлиги таъминлаган.