Юсупова Умида Машарифовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Туғруқдан кейинги даврда бачадон ичи спирали қўйилган аёлларда асоратларни прогнозлаш ва олдини олиш», 14.00.01–Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Тib58.
Илмий раҳбар: Аюпова Фарида Мирзаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.27.06.2017.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Каттаходжаева Махмуда Ҳамдамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Каримова Феруза Джавдатовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Республика ихтисослаштирилган акушерлик ва гинекология илмий-амалий тиббиёт маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: туғруқдан кейинги даврдаги асоратларни аниқлаш ва уларни туғруқдан кейинги даврда бачадон ичи контрацепциясидан фойдаланувчи аёлларда прогнозлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор БИС постплацентар, туғруқдан сўнг 48 соат ичида ва 40 кундан кейин қўйилган аёлларда асоратлар ривожланишининг хавфи бачадон ичи воситасини қўйилиш вақтига ва яллиғланиш жараёнларини келиб чиқиши билан боғлиқлиги аниқланган;
бачадон ичи спирали қўлланилиш муддатига кўра яллиғланиш олди ва яллиғланишга қарши цитокинлар ва NO-эргик тизимидаги ўзгаришлар бачадон ички муҳитини салбий томонга ўзгартириши ва натижада ўткир яллиғланиш жараёнларига олиб келиши исботланган;
лимфоцитар тромбоцитар адгезия миқдорининг пасайиши кичик чаноқ бўшлиғи аъзоларининг яллиғланиш жараёнларига олиб келиши ва шу асосида иммунокомпонент ҳужайраларнинг яллиғланиш ўчоғига ҳаракатининг ортиши аниқланган;
бачадон ичи воситасини туғруқдан кейин постплацентар, 48 соат ичида ва 40 кундан кейин киритилганда асоратлар ривожланиш хавфини баҳолаш учун прогностик жадвал турли хавф омиллари бирга келганда асоратлар ривожланиш эҳтимоллигини миқдорий баҳолаш имконини бериб, асоратлар ривожланмаслиги эҳтимоллиги хавфнинг суммар кўрсаткичи (11,4-36,2)гача паст диапазонда, (22,8–72,4) ўртача диапазонда, (72,5–108,5) юқори диапазонда асорат ривожланиш эҳтимоллиги бўлиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Туғруқдан кейин турли муддатларда бачадон ичига БИС киритилганда келиб чиқувчи асоратларни эрта аниқлаш ва ташхислашнинг янги усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Бачадон ичи контрацепцияси» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 18 октябрдаги 8н-д/216-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома асорат белгиларининг ривожланишига олиб келадиган асосий омиллар, уларнинг ривожлантириш механизмини аниқлаш имконини берган;
туғруқдан кейинги даврда бачадон ичи спирали қўйилган аёлларда асоратларни прогнозлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан, Андижон вилояти Перинатал маркази ва Андижон шаҳар 1-туғруқ комплекси фаолиятига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 18 октябрдаги 8н-д/216-сон маълумотномаси). Жорий қилинган натижалар БИСдан постплацентар, туғруқдан сўнг 48 соат ичида ва 40 кундан киритилишини, шу даврлар мобайнида кичик чаноқ аъзоларининг яллиғланиш асоратларини эрта аниқлаш, шунингдек БИСни киритиш учун энг хавфсиз муддатларни белгилаш ва асоратларнинг олдини олишга имконият яратган.