Sayt test rejimida ishlamoqda

Исмаилова Дилноза Сафаралиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «5-(п-Аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тион ҳосилаларининг синтези ва кимёвий ўзгаришлари», 02.00.03–Органик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/K67. 
Илмий раҳбар: Зияев Абдухаким Анварович, кимё фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўсимлик моддалари кимёси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.К.01.03.
Расмий оппонентлар: Зиядуллаев Одилжон Эгамбердиевич, кимё фанлари доктори, доцент; Юлдашева Мухаббат Раззоқбердиевна, кимё фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент кимё-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: 5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тионнинг янги ҳосилалари синтезини ва кимёвий ўзгаришларини амалга ошириш, уларни физик-кимёвий хоссалари ва биологик фаоллигини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор 5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тионни турли хил электрофил агентлар билан реакциялари ўтказилган ва уларнинг боришига таъсир этувчи асосий омиллар аниқланган;
субстратни алкилгалогенидлар билан юмшоқ шароитда алкиллаш орқали фақат S-алкил маҳсулотлар ҳосил бўлиши аниқланган;
алкиллаш реакцияларида N-моноалмашинган хлорацетамидлардаги арилгуруҳларининг табиати реакция унумига таъсир қилиши асосланган;
5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тионни ацетилхлорид билан ацил¬лашда фақат ароматик ҳалқадаги аминогуруҳ бўйича алкилгалогенидлар ва алкилхлорформиатлар билан эса алкилтио-маҳсулотлар олиниши исботланган;
аминотриазолнинг фенацилбромид билан реакциясида гетероциклизация жараёни содир бўлиши туфайли янги аннелирланган триазол-тиадиазиннинг ҳосил бўлиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
5-(п-Аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тион ҳосилалари синтези ва кимёвий ўзгаришлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
2-бутилтио-5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол ва N-{4-[5-(бутилсульфо¬нил)-1,3,4-оксади-азол-2-ил] фенил} ацетамидларнинг рентген тузилиш таҳлили (РТТ) натижалари Кембридж кристаллографик маркази маълумотлар базасига киритилган (Cambridge Crystallographic Data Centre, 1819083, 1554510). Натижада ўхшаш гетероциклик бирикмаларнинг тузилишини аниқлаш имконини берган;
5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тионларни алкиллаш усулларидан КА-9-002 рақамли «Қишлоқ хўжалиги, чорвачилик ва паррандачиликда қўллаш учун юқори самарали маҳаллий антигельминт препарат Хиназол ва Госсипрен озуқа концентратини яратиш» лойиҳасида хиназолин-4-он қатори ҳосилаларни селектив алкиллашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 11 апрелдаги 4/1255-1138-сон маълумотномаси). Натижада Хиназол препаратининг янги алкил ҳосилаларини олиш имконини берган;
5-(п-аминофенил)-1,3,4-оксадиазол-2-тионни кислота хлорангидридлари билан ациллаш реакциялари ВА-ФА-Ф-11-110 рақамли «Ацетиламино-бензимидазол асосида юқори самарали антигельминт препарат олиш технологиясини ишлаб чиқиш» лойиҳасида экзоциклик аминогуруҳларни ациллаш реакцияларини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 11 июлдаги 4/1255-1935-сон маълумотномаси). Натижада 2-ацетиламинобензимидазол ва унинг аналогларини осон ва самарали синтез усулини ишлаб чиқиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish