Раҳматова Феруза Абулқосимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлaжaк бoшлaнғич cинф ўқитувчилaрининг математик тафаккурини такомиллаштириш”, 13.00.02–Тaълим вa тaрбия нaзaрияcи вa метoдикacи (мaтемaтикa) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам B2019.1.PhD/Ped562.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Барно Сайфутдиновна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институти, PhD.28.03.2019.Ped.82.01.
Расмий оппонентлар: Юнусова Дилфуза Исроиловна, педагогика фанлари доктори; Маҳмудов Юсуф Ғаниевич, педагогика фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: бўлaжaк бoшлaнғич cинф ўқитувчилaрининг математик тафаккурини компетенциявий ёндашув асосида такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг математик тафаккурини такомиллаштириш, касбий тайёргарлигининг (фаолиятли, инновацион, амалиётга йўналганлик) ташкилий-тузилмавий компонентларини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятлари “Математика ўқитиш методикаси” фанини амалиётга йўналтириб ўқитишда имитацион технологиялари (дебат, тренинг, ишбилармонлик ўйинлари, ролли ўйинлар)га устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
математик тафаккурини ривожлантирувчи компетенцияларини (математик саводхонлик, мантиқий тафаккур, математик билимларни амалиётда қўллаш) креатив ёндашув асосида касбий компетентликни такомиллаштиришга имкон берувчи замонавий таълим технологияларидан фойдаланиш (“Математика ўқитиш методикаси” фани мисолида) йўллари ишлаб чиқилган ва талабаларнинг касбий тайёргарлик жараёни такомиллаштирилган;
математик тафаккурини такомиллаштириш тизимли-функционал моделининг ташкилий-методик компоненти инновацион ўқитишнинг коллоборатив (гуруҳий мунозаралар, ҳамкорликда ўқиш, ўқув лойиҳалари), когнитив (касбий билимга йўналганлик) педагогик фаолиятга шахсий муносабатини акс эттирувчи ҳиссий (касбий муносабат ва эҳтиёж) муносабатни қарор топтиришининг компонентлари интеграцияси устуворлиги асосида аниқланган;
математик тафаккурини такомиллаштиришга қаратилган педагогик, касбий-педагогик креативликни, дидактик, технологик интегратив топшириқларни бажариш методлари (вариантларни танлаш, морфологик таҳлил, моделлаштириш)ни қўллаш интерфаол таълим технологиялари (CASE study, “SMART texnology”) ва дидактик воситалар (“IQ” тестлари, муаммоли видеотопшириқлар, муаммоли масалалар) асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг математик тафаккурини такомиллаштириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
математик тафаккурини ривожлантириш босқичларига оид илмий-методик тавсиялар Олий ва ўрта махсус таълим вазирининг 2018 йил 25 августдаги 744-сон буйруғи билан тасдиқланган “5111700 – Бoшлaнғич тaълим вa cпoрт-тaрбиявий иш” малака талаблари мaзмунигa cингдирилгaн (Oлий вa ўртa мaхcуc тaълим вaзирлигининг 2019 йил 8 августдаги 89-03-2950-coн мaълумoтнoмacи). Натижада педагогика олий таълим муассасаларида бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларнинг математик тафаккурини ривожлантириш компетенцияларининг мазмуни такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг математик тафаккурини такомиллаштиришни баҳолаш мезонлари ва даражалари инновацион таълим технологияларини такомиллаштиришнинг дидактик имкониятларига оид таклифлари (“Математика ўқитиш методикаси” фани бўйича) ўқитувчи компетенциясига қўйилган дидактик талаблар мазмунига сингдирилган (Oлий вa ўртa мaхcуc тaълим вaзирлигининг 2019 йил 8 августдаги 89-03-2950-coн мaълумoтнoмacи). Натижада бўлaжaк ўқитувчилaрнинг баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари тўғрисидаги тушунчалари кенгайтирилган.
математик тафаккур даражасини баҳаолаш мезон ва кўрсаткичларига оид таклифлар интерфаол таълим технологиялари (CASE study, “SMART texnology”) воситасида “Математика ўқитиш методикаси” фани мазмунига сингдирилган (Oлий вa ўртa мaхcуc тaълим вaзирлигининг 2019 йил августдаги 89-03-2950-coн мaълумoтнoмacи). Натижада математика ўқитиш методикасида интегратив методлар уйғунлигининг дидактик имконияти бойитилган.