Sayt test rejimida ishlamoqda

Бакиева Муаззам Шарифжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Айрим дитерпеноид алкалоидларнинг (атизин, дигидроатизин, гетератизин, 6-О-бензоилгетератизин) вазорелаксант таъсирини тавсифлаш», 03.00.08–Одам ва ҳайвонлар физиологияси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/B276.
Илмий раҳбар: Зайнабиддинов Анвар Эркинжанович, биология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган давлат университети, PhD.28.09.2018.B.76.01.
Расмий оппонентлар: Саидбаева Лола Мухамедовна, биология фанлари доктори, профессор; Гайибов Улуғбек Гаппаржанович, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Aconitum L. ўсимлик турларидан ажратиб олинган атизин, дигидроатизин, гетератизин, 6-О-бензоилгетеротизин дитерпеноид алкалоидларининг кимёвий структурасига боғлиқ вазорелаксант таъсирини қиёсий тавсифлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
атизин, гетератизин, дигидроатизин, 6-О-бензоилгетеротизин дитерпеноид алкалоидлари яққол ифодаланган вазорелаксант фаолликка эга бўлиб, бу таъсир уларнинг кимёвий структураси ва фойдаланилган концентрациясига боғлиқлиги аниқланган;
атизин, гетератизин, дигидроатизин ва 6-О-бензоилгетеротизин дитерпеноид алкалоидларининг вазорелаксант таъсири Са2+L-каналлари, шунингдек SOCC/ROCC блокадаси билан боғлиқлиги очиб берилган;
атизин ва дигидроатизин дитерпеноид алкалоидларининг вазорелаксант таъсири қисман Na+-каналлари блокадаси билан боғлиқлиги исботланган;
кимёвий структурасида С(6)–позицияда бензоил гуруҳи жойлашганлиги фарқланувчи 6–О–бензоилгетератизиннинг вазорелаксант таъсири Са2+L–каналлари, SOCC/ROCC блокадаси билан биргаликда, NO/ГЦ/[цГМФ]in/PKG реакциялар каскади билан комплекс ҳолатда K+–каналлари (KV–канал, KATP–канал) активацияси билан боғлиқлиги очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Aconitum L. ўсимлик турларидан ажратиб олинган дитерпеноид алкалоидларининг фойдаланилган концентрацияси ва кимёвий структурасига боғлиқ вазорелаксант таъсирини қиёсий тавсифлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
атизин, дигидроатизин алкалоидларининг Са2+L-канали фаоллигини сусайтирувчи таъсири ФA-А10-Т086 рақамли «Алкоголизм ва унга боғлиқ асоратларни даволаш ва профилактика қилишнинг янги услубларини ишлаб чиқиш» фундаментал лойиҳасида атизин ва дигидроатизиннинг кардиоинотроп таъсирини тавсифлаш учун фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 19 июлдаги 4/1255-1738-сон маълумотномаси). Натижада атизин ва дигидроатизиннинг релаксант таъсирида Са2+L-канали блокадасининг иштирокини тавсифлаш имконини берган;
6-О-бензоилгетеротизин алкалоидининг кимёвий структурасига боғлиқ вазорелаксант таъсири ФА-А11-Т060 рақамли «Перспектив иммуномодулятор ва саратонга қарши препаратлар сифатида ҳужайра ҳажм бошқарилиши ва ҳажмга боғлиқ анион каналларининг янги модуляторларини излаш» лойиҳасида иммуномодулятор ва саратонга қарши препаратларнинг ҳужайра ҳажм бошқарилиши ва ҳажмга боғлиқ анион каналлари янги модуляторларининг хусусиятларини тавсифлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 23 сентябрдаги 4/1255–2532-сон маълумотномаси). Натижада 6-О-бензоилгетеротизиннинг вазорелаксант таъсирида иммуномодулятор ва саратонга қарши препаратларнинг ҳужайра ҳажм бошқарилишини ва ҳажмга боғлиқ анион каналлари янги модуляторларининг хусусиятларини тавсифлаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish