Bakieva Muazzam Sharifjanovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ayrim diterpenoid alkaloidlarning (atizin, digidroatizin, geteratizin, 6-O-benzoilgeteratizin) vazorelaksant ta’sirini tavsiflash», 03.00.08–Odam va hayvonlar fiziologiyasi (biologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.1.PhD/B276.
Ilmiy rahbar: Zaynabiddinov Anvar Erkinjanovich, biologiya fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Namangan davlat universiteti, PhD.28.09.2018.B.76.01.
Rasmiy opponentlar: Saidbaeva Lola Muxamedovna, biologiya fanlari doktori, professor; Gayibov Ulug‘bek Gapparjanovich, biologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Aconitum L. o‘simlik turlaridan ajratib olingan atizin, digidroatizin, geteratizin, 6-O-benzoilgeterotizin diterpenoid alkaloidlarining kimyoviy strukturasiga bog‘liq vazorelaksant ta’sirini qiyosiy tavsiflashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
atizin, geteratizin, digidroatizin, 6-O-benzoilgeterotizin diterpenoid alkaloidlari yaqqol ifodalangan vazorelaksant faollikka ega bo‘lib, bu ta’sir ularning kimyoviy strukturasi va foydalanilgan konsentratsiyasiga bog‘liqligi aniqlangan;
atizin, geteratizin, digidroatizin va 6-O-benzoilgeterotizin diterpenoid alkaloidlarining vazorelaksant ta’siri Sa2+L-kanallari, shuningdek SOCC/ROCC blokadasi bilan bog‘liqligi ochib berilgan;
atizin va digidroatizin diterpenoid alkaloidlarining vazorelaksant ta’siri qisman Na+-kanallari blokadasi bilan bog‘liqligi isbotlangan;
kimyoviy strukturasida S(6)–pozisiyada benzoil guruhi joylashganligi farqlanuvchi 6–O–benzoilgeteratizinning vazorelaksant ta’siri Sa2+L–kanallari, SOCC/ROCC blokadasi bilan birgalikda, NO/GS/[sGMF]in/PKG reaksiyalar kaskadi bilan kompleks holatda K+–kanallari (KV–kanal, KATP–kanal) aktivatsiyasi bilan bog‘liqligi ochib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Aconitum L. o‘simlik turlaridan ajratib olingan diterpenoid alkaloidlarining foydalanilgan konsentratsiyasi va kimyoviy strukturasiga bog‘liq vazorelaksant ta’sirini qiyosiy tavsiflash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
atizin, digidroatizin alkaloidlarining Sa2+L-kanali faolligini susaytiruvchi ta’siri FA-A10-T086 raqamli «Alkogolizm va unga bog‘liq asoratlarni davolash va profilaktika qilishning yangi uslublarini ishlab chiqish» fundamental loyihasida atizin va digidroatizinning kardioinotrop ta’sirini tavsiflash uchun foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2019 yil 19 iyuldagi 4/1255-1738-son ma’lumotnomasi). Natijada atizin va digidroatizinning relaksant ta’sirida Sa2+L-kanali blokadasining ishtirokini tavsiflash imkonini bergan;
6-O-benzoilgeterotizin alkaloidining kimyoviy strukturasiga bog‘liq vazorelaksant ta’siri FA-A11-T060 raqamli «Perspektiv immunomodulyator va saratonga qarshi preparatlar sifatida hujayra hajm boshqarilishi va hajmga bog‘liq anion kanallarining yangi modulyatorlarini izlash» loyihasida immunomodulyator va saratonga qarshi preparatlarning hujayra hajm boshqarilishi va hajmga bog‘liq anion kanallari yangi modulyatorlarining xususiyatlarini tavsiflashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2019 yil 23 sentyabrdagi 4/1255–2532-son ma’lumotnomasi). Natijada 6-O-benzoilgeterotizinning vazorelaksant ta’sirida immunomodulyator va saratonga qarshi preparatlarning hujayra hajm boshqarilishini va hajmga bog‘liq anion kanallari yangi modulyatorlarining xususiyatlarini tavsiflash imkonini bergan.