Шолдаров Дилшод Азимиддин ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иқтисодиётни либераллаштириш шароитида пенсия таъминотинингмолиявий барқарорлигини таъминлаш”, 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:В2018.1.PhD/Iqt511.
Илмий раҳбар: Мухамедов Фарход Турсунбаевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.27.06.2017.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Қўзиева Наргиза Рамазановна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Исламқулов Алимназар Худжамуратович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: пенсия таъминотининг молиявий барқарорлигини таъминлаш юзасидан таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
пенсия жамғармаси харажатларини оптималлаштириш мақсадида зарур иш стажига эга бўлмаган кекса ёшдаги ва меҳнатга лаёқатсиз фуқароларга бериладиган нафақа ҳамда дафн этиш маросим учун нафақаларни давлат бюджети маблағлари ҳисобидан амалга ошириш таклиф этилган;
фуқароларнинг пенсия миқдорлари уларни меҳнат стажлари давомийлиги ва иш ҳақига боғлиқ бўлиши ҳамда уларни суғурта тизимида фаол қатнашишларини рағбатлантириш механизми такомиллаштирилган;
истиқболда пенсияга чиқиш ёшини босқичма-босқич ошириб бориш, бунда фуқароларнинг пенсияга чиқиш ҳуқуқини олишлари учун меҳнат стажи ва пенсия ёшига бўлган талабни қайта кўриб чиқиш таклиф этилган;
ишловчи шахсларга меҳнатга ҳақ тўлаш кўринишидаги даромадлари ҳисобидан Пенсия жамғармасига ишламаётган оила аъзолари учун ихтиёрий равишда ҳар бир ой учун қўшимча суғурта тўловлари (бадаллари)ни тўлаш ҳуқуқини бериш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иқтисодиётни либераллаштириш шароитида пенсия таъминотининг молиявий барқарорлигини таъминлаш борасида олинган илмий натижалар асосида:
пенсия жамғармаси маблағлари ҳисобидан тўланувчи нафақаларни давлат бюджети маблағлари ҳисобидан амалга ошириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 26 декабрдаги ПҚ-4086-сон “Ўзбекистон Республикасининг 2019 йилги асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари прогнози ва давлат бюджети параметрлари ҳамда 2020–2021 йилларга бюджет мўлжаллари тўғрисида”ги қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси ижро этувчи аппаратининг 2019 йил 4 мартдаги ШД/30-01-32-240-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга қўллаш натижасида бюджетдан ташқари пенсия жамғармасининг йилига ўртача ҳисобда 237,7 млрд. сўм миқдордаги маблағларини иқтисод қилинишига ва жамғарманинг молиявий барқарорлигини таъминлаш имконини яратган;
меҳнат стажлари давомийлиги ва иш ҳақига боғлиқ бўлиши ҳамда ижтимоий суғурта тизимида фаол қатнашишларини рағбатлантирувчи механизмларини жорий этиш тўғрисида таклифи Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси раҳбари томонидан 2018 йил 16 сентябрда тасдиқланган (19.09.2018 й., 16118-сон) мажлис баёнининг 2-иловаси “Пенсия таъминоти тизимини ривожлантириш бўйича таклифлар тайёрлаш ва 2019-2030 йилларда давлат пенсия тизимини ислоҳ қилиш Концепциясини ишлаб чиқиш чора-тадбирлари дастури”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси ижро этувчи аппаратининг 2019 йил 4 мартдаги ШД/30-01-32-240-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши пенсия таъминоти тизимининг ҳуқуқий-меъёрий базасини такомиллаштириш, қонунчиликда тўғридан-тўғри таъсир этувчи нормаларни жорий қилиш, пенсияларни ҳисоблашнинг содда ва шаффоф ҳамда рағбатлантирувчи характердаги механизмларини жорий қилиш, ижтимоий адолат принципларининг таъминланишига хизмат қилган;
мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий тараққиёти, аҳоли бандлиги, иш ўринларининг яратилиши, аҳолининг ўртача умр кўриш давомийлигининг ошиб бориши, тиббиёт соҳасининг тараққиёти каби омилларни ҳисобга олган ҳолда истиқболда пенсияга чиқиш ёшини босқичма-босқич ошириб бориш, бунда фуқароларнинг пенсияга чиқиш ҳуқуқини олишлари учун меҳнат стажи ва пенсия ёшига бўлган талабни қайта кўриб чиқиш тўғрисидаги таклифи Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси раҳбари томонидан 2018 йил 16 сентябрда тасдиқланган (19.09-сон) мажлис баёнининг 2-иловаси “Пенсия таъминоти тизимини ривожлантириш бўйича таклифлар тайёрлаш ва 2019–2030 йилларда давлат пенсия тизимини ислоҳ қилиш Концепциясини ишлаб чиқиш чора-тадбирлари дастури”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси ижро этувчи аппаратининг 2019 йил 4 мартдаги ШД/30-01-32-240-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши иш стажига мутаносиб равишда пенсия миқдорларини ошириш ҳамда пенсия таъминоти тизимининг мувозанатлашган ҳолдаги молиявий барқарорлигини таъминланишига хизмат қилган;
истиқболда фуқароларни кафолатланган пенсия таъминоти билан қамраб олиш мақсадида ишловчи шахсларга меҳнатга ҳақ тўлаш кўринишидаги даромадлари ҳисобидан Пенсия жамғармасига ишламаётган оила аъзолари учун ихтиёрий равишда ҳар бир ой учун энг кам ойлик иш ҳақи миқдорида қўшимча суғурта тўловлари (бадаллари)ни тўлаш ҳуқуқини бериш тўғрисидаги таклифи Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси раҳбари томонидан 2018 йил 16 сентябрда тасдиқланган (19.09-сон) мажлис баёнининг 2-иловаси “Пенсия таъминоти тизимини ривожлантириш бўйича таклифлар тайёрлаш ва 2019–2030 йилларда давлат пенсия тизимини ислоҳ қилиш Концепциясини ишлаб чиқиш чора-тадбирлари дастури”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси ижро этувчи аппаратининг 2019 йил 4 мартдаги ШД/30-01-32-240-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида фуқароларнинг пенсия суғуртаси тизими билан қамраб олиш даражаси оширилган ва пенсия жамғармасининг молиявий барқарорлигини таъминлаш имконияти яратилган.