Нормуродов Дилмурод Рахматуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Тошкент воҳасининг қадимги ва ўрта асрлар даври моддий маданияти тарихи (милоддан аввалги XIII – милодий XIII аср бошлари)”, 07.00.01–Ўзбекистон тарихи ва 07.00.06 – Археология (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2019.2.PhD/Tar360.
Илмий раҳбар: Сулейманов Рустам Хамидович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти, DSc.06.01.2018. Tar.56.01.
Расмий оппонентлар: Ахмадали Асқаров тарих фанлари доктори профессор, академик; Мавланов Ўктам Махмасобирович тарих фанлари доктори профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: археологик материаллар асосида Тошкент воҳасининг мил. авв. ХIII аср – мил. XIII аср бошларидаги моддий маданияти тарихини ёритиш ва ўзига хос хусусиятларини очиб беришдан иборат 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Тошкент воҳасида тарқалган Бурғулик маданияти вакиллари “Авесто”да қайд этилган “Данай турлари” ва аҳмонийлар даври ёзма манбаларида келтирилган “Суғд орти саклари” эканлиги асосланган;
Тошкент воҳасида янги топилган 47 та археологик ёдгорликнинг жойлашув ўрни, тузилиши ва хрoнoлогияси аниқланиб, ланшафт ва сув тармоқлари бўйлаб жойлашувига кўра воҳада жойлашган барча (855 та) ёдгорликлар ўзига хос учта – Чирчиқ, Оҳангарон ва Сирдарё ўрта ҳавзасининг ўнг соҳили районларда тарқалганлиги асослаб берилган;
янги топилган Қуюн археологик ёдгорлигида олиб борилган тадқиқотлар натижасида Тошкент воҳасида тарқалган энг қадимги ўтроқ деҳқончилик маданияти ҳисобланган Бурғулик маданияти (мил. авв. XIII – IV асрлар)нинг вакиллари кўчманчи чорвадор Андроново маданияти (мил. авв. II минг йиллик) вакилларидан кейин воҳани ўзлаштирганлиги ва уларнинг турли металл конларига бой бўлган жойларга яқинлашиб, тоғолди теграсигача кириб борганлиги илк бор исботланди;
Тошкент воҳаси археологик ёдгорликлари типологиясини таҳлил қилиш натижасида антик даврда (мил. авв. IV – милодий IV асрлар)  икки турдаги  шаҳар ва уч турдаги  қишлоқлар, илк ўрта асрларда (V/VI-VIII асрлар) саккиз турдаги  шаҳар ва икки турдаги қишлоқлар тарқалганлиги, ривожланган ўрта асрларда (IX-XII асрлар) мудофасиз қишлоқларнинг пайдо бўлганлиги асослаб берилган;
моддий маданият материалларини таҳлил қилиш натижалари ва Оҳангарон шаҳри яқинидан товус ва қарға туширилган остадонларнинг топилишига қараганда Турк хоқонлиги даврида Тошкент воҳаси маънавий ҳаётида ўзгаришлар рўй берганлиги, марҳумларни дафн қилишда наусли қабрлар ва остадонлардан кенг фойдаланилганлиги, зардуштийлик дини ва мифологиясини (Хоразм ва Суғддаги каби) чуқур ўзлаштирилганлиги, аҳоли қарашларида зардуштийлик динига мансуб анъаналар кенг ёйилганлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тошкент воҳасининг қадимги ва ўрта асрлар даври моддий маданияти тарихи мавзуси бўйича ишлаб чиқилган хулоса ва таклифлар асосида:
Оҳангарон ҳавзасининг илк ўрта асрлардаги маъмурий бошқарув марказлари ва уларнинг тузилишига оид хулосалар, хўжалик тузилишига тегишли материаллардан Тарих институтида 2017-2018 йилларда бажарилган “VII-XIX аср биринчи ярми ўзбек давлатчилиги тизимида даргоҳ ва девонлар фаолияти тарихидан” мавзусидаги амалий лойҳасида фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 2 февралдаги 3/1255-536-сон маълумотномаси). Тадқиқотдан олинган илмий натижаларнинг жорий қилиниши Тошкент воҳаси ўзбек давлатчилиги тизимида ўзига хос бошқарув-маъмурий марказларга эга эканлигини асослашга хизмат қилган;
Тошкент воҳасида олиб борилган археологик тадқиқотлар натижасида топилган 300 дан ортиқ моддий ашёлар Темурийлар тарихи давлат музейи фондига топширилган ва улардан “Шоҳрухия – Темурийлар бунёдкорлиги ёдгорлиги” мавзусида кўргазма ўтказишда (2015 йил), музей фондларини бойитишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 2 февралдаги 3/1255-536 – сон маълумотномаси). Музейнинг кўргазма ва фондидан жой олган ашёлар музейга ташриф буюрувчиларда Тошкент воҳасининг қадимги ва ўрта асрлар даври моддий маданияти тарихи ҳақидаги билимларига эга бўлишларга хизмат қилган;
Тошкент воҳаси қадимги ва ўрта асрлар даври археологик ёдгорликлар ва моддий маданиятини тадқиқ қилиш жараёнида аниқланган янгиликлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси тизимидаги “Dunyo bo‘ylab” телеканалининг “Тафсилот”, “Сув ёқалаб”, “Экспедиция”, “Ўтмишга саёҳат” дастурлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган. (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Dunyo bo‘ylab” телеканали давлат унитар корхонасининг 2019 йил 11 февралдаги 08-14-55-сон маълумотномаси). Бу кўрсатувларда узатилган маълумотлар томошабинларнинг Тошкент воҳаси қадимги ва ўрта асрлар даври моддий маданияти тарихи ҳақида янги маълумотларни эгаллашларига хизмат қилган.