Баходирова Гулноз Камаловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришда инновацион ёндошувлар (билим ва таълимнинг педагогик соҳалари мисолида)”, 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/Ped750.
Илмий раҳбар: Кодиров Мумин, физика-математика фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Олий ва ўрта махсус касб-ҳунар таълимини ривожлантириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.28.03.2018.Ped.02.05.
Расмий оппонентлар: Хасанова Кибрия Хасановна, педагогика фанлари доктори, доцент; Юзликаев Фарид Рафаилович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришга доир инновацион ёндашувларнинг назарий жиҳатларини аниқлаштириш ҳамда амалий татбиқ этишга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантириш педагогик-психологик хусусиятлари (билиш мотивлари, билишга эҳтиёж, индивидуал сифатлар) мотивацион-қадриятли (муносабат, рационал усулларни ўзлаштириш), когнитив (билиш алгоритми ва стратегияси), операцион-фаолиятли (билиш воситалари), рефлексив-баҳоловчи (шахсий билиш фаолиятини баҳолашга тайёрлик) компонентларни бирлаштириш орқали намоён бўлиши тажрибада асосланган;
фаолиятга, шахсга йўналтирилган, тизимли ва компетенциявий ёндашувларнинг дидактик имкониятларини моделлаштириш орқали билиш фаолиятини шакллантиришнинг мотивацион-баҳоловчи, когнитив, ташкилий-фаолиятли, рефлексив-баҳоловчи мезонларини репродуктив, продуктив ва ижодий кўрсаткичлар билан қайта алоқасини корреляцион баҳолаш асосида аниқлаштирилган;
талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантириш моделининг амалий компоненти когнитив (муаммоли суҳбат), ассоциатив (илмий-ўқув матнлар билан ишлаш), автоном (билиш стратегиялар) билиш даражаларини график органайзерлар (продуктив рефлексия, ўқув элементлари граф мантиғи, метарежа, таянч конспект, фрейм) кўринишида тасвирлаш асосида такомиллаштирилган;
талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришнинг муаммоли, эвристик технологиялари билишга қизиқишнинг экстенсив, компенсаторли, коммуникатив функцияларини ностандарт фикрлашни ривожлантиришнинг тажрибавий таълим босқичини модуллаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришда инновацион ёндашувларни татбиқ этиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантириш педагогик-психологик хусусиятлари, мотивацион-қадриятли, когнитив, операцион-фаолиятли, рефлексив-баҳоловчи компонентларини аниқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 24 августдаги 603-сонли буйруғи билан тасдиқланган 110000–Педагогика таълим соҳаси бакалавриат таълим йўналишларининг малака талабларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 14 октябрдаги 89-03-3941-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантириш бўйича компетенциялар тизимини лойиҳалаш самарадорлигини оширишга эришилган;
фаолиятга, шахсга йўналтирилган, тизимли ва компетенциявий ёндашувларнинг дидактик имкониятларини лойиҳалаш, билиш фаолиятини шакллантиришнинг мотивацион-баҳоловчи, когнитив, ташкилий-фаолиятли, рефлексив-баҳоловчи мезонлари, репродуктив, продуктив ва ижодий кўрсаткичларини аниқлаштириш, талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантириш моделининг амалий компонентини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистондаги Жаҳон банкининг AIF (Академик инновациялар фонди) 2/13 “Ўзбекистон олий таълим муассасаларида ўқитувчи фаолиятини баҳолаш” (2019– 2020 йй.) амалий лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 14 октябрдаги 89-03-3941-сон маълумотномаси). Натижада педагогларнинг талабаларнинг мустақил билиш фаолиятини ривожлантириш компетентлигини прогностик баҳолаш самарадорлигини оширишга эришилган;
талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришнинг муаммоли, эвристик технологиялари билишга қизиқишнинг экстенсив, компенсаторли, коммуникатив функцияларини ностандарт фикрлашни ривожлантиришнинг тажрибавий таълим босқичи билан интенсификациясини модуллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялардан ИТД-1-45 рақамли “Педагогик технологияни миллий модел асосида ўқув машғулотлари лойиҳасини тузиш ва амалиётда қўллаш” лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 14 октябрдаги 89-03-3941-сон маълумотномаси). Натижада талабаларнинг билиш фаолиятини шакллантиришнинг локал-модулли технологиясини қўллаш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.