Байбеков Ренат Равильевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Лапароскопик холецистэктомияда ятроген жароҳатланишларнинг олдини олишда ўт йўллари вариант анатомиясининг ўрни», 14.00.27–Хирургия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Tib513.
Илмий раҳбар: Бабаджанов Азам Хасанович, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.49.01.
Расмий оппонентлар: Акилов Хабибулла Атуаллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Хакимов Мурод Шавкатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Минск хирургия, трансплантология ва гематология илмий-амалий тиббиёт маркази» Давлат муассасаси (Беларус Республикаси)
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хирургик амалиёт натижаларининг омилли таҳлили ва ўт йўллари жароҳати профилактикасининг тактик-техник ва диагностик жиҳатларини такомиллаштириш йўли билан ўт тош касаллиги бўлган беморларни лапароскопик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лапароскопик холецистэктомия вақтида ўт йўллари ятроген жароҳатланган беморларда билиар тизим анатомо-топографик хусусиятларига аниқлик киритилган ва ўт қопи йўлининг жойлашиши, ўтиш, узунлиги ва гепатикохоледохга қуйилиш сатҳини ҳисобга олган ҳолда нотипик жойлашишининг махсус турлари аниқланган;
ўт қопи йўли ва гепатикохоледохнинг топографик ўзаро тор боғлиқлиги оқибатида Мириззи синдромининг I типига ўхшаш анатомик жойлашуви ҳамда умумий жигар ўт йўлининг узун бўлиб, Гартман чўнтаги ёки ўт қопининг бўйинчасига яқин келиши ва ўт қопи йўлининг калта бўлиши ўт йўллари анатомиясининг энг хавфли вариантлари эканлиги аниқланган;
ўт йўллари ятроген жароҳатлари хавфи эҳтимоли борасида билиар тизим анатомияси вариантларининг ўзгаришига энг сезиларли ва салбий таъсир қилувчи асоратли кечган ўт тош касаллиги асосий клиник омилларининг прогностик аҳамияти аниқланган;
билиар тизим анатомияси вариантларининг хусусиятларини аниқлаш ва ўт йўллари жароҳатланиши хавфининг клиник омиллари борасида текширувнинг нурли усуллари (УТТ, МРТ), бевосита контраст холангиограммалар (ЭРХГ) диагностик аҳамияти ва лапароскопик холецистэктомия вақтида аниқланган вазият ўртасидаги ишончли фарқланишлар исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўт йўллари ятроген жароҳатлари профилактик жиҳатларини такомиллаштиришга бағишланган тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Лапароскопик холецистэктомияда ўт йўллари жароҳатлари хавф омилларининг стратификацияси» усулбий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 15 ноябрдаги 8н-з/200-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар типик анатомиядан турли оғишлар эҳтимоли ва ўт йўллари жароҳатланиш хавфи турли клиник омилларини аниқлаш имконини берган, бу эса ўз навбатида, амалиёт олди тайёргарлиги сифатини ва амалиёт вақтида тактик-техник жиҳатларни яхшилаш ҳисобига ятроген жароҳатланиш сонини қисқартириш имконини берган;
ўт йўллари ятроген жароҳатлари профилактик жиҳатларини такомиллаштиришга бағишланган тадқиқот илмий натижалари соғлиқни сақлаш амалий фаолиятга, хусусан, Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий- амалий тиббиёт маркази, Андижон ва Самарқанд давлат тиббиёт институтлари клиникаларининг хирургия бўлимлари амалий фаолиятига (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 15 ноябрдаги 8н-з/200-сон маълумотномаси) татбиқ этилган. Тадқиқотнинг таклиф этилган натижалари асосида ўт тош касаллиги билан беморларга ихтисослаштирилган юқори технологияли тиббий хизмат кўрсатиш спектри сезиларли кенгайган, бу эса магистрал ўт йўлларининг ятроген жароҳатланишларини ишончли даражада 0,49% дан 0,17% гача, аберрант ўт йўллари жароҳатлари хавфини 0,17% дан 0,11% гача, хирургик коррекцияга эҳтиёжни 0,52% дан 0,17% гача ва жароҳатланиш хавфини умуман 0,66% дан 0,28% га камайтириш имконини берган.