Шамахмудова Азиза Фуркатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фантармоғи номи): “Билвосита нутқий актларни мулоқот матнида воқелантирувчи этнопрагматик омиллар” (испан тили мисолида), 10.00.04–Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам B2017.3.PhD/Fil338. 
Илмий раҳбар: Сафаров Шахриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.29.06.2019.Fil/Ped. 83.01. 
Расмий оппонентлар: Жўраева Малоҳат Мухамадовна, филология фанлари доктори, доцент; Баҳронова Дилрабо Келдиёровна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: билвосита нутқий актларнинг испан мулоқот матнида воқеланишига таъсир этувчи этносоциопрагматик омилларни, хусусан, нутқ субъектларининг ёши, ижтимоий мақоми, маълумоти кабилар билан боғлиқ ҳолда тавсифлаш ва уларнинг устувор хусусиятларини белгилашдан иборатдир. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
билвосита нутқий актларнинг воқеланишида кўзланган коммуникатив мақсад ва мулоқот самарадорлигига эришиш тамойиллари аниқланган;
турли мулоқот вазиятларида интенциянинг тагмаъноли ифодаланиши сабаблари тил тизимига хос лексик-грамматик кўрсаткичлар билан бир қаторда, идиоэтник мақомга эга нолисоний омиллар билан боғлиқлиги далилланган;
ҳаракатга ундаш фаолиятининг испан тили соҳибларига хос бўлган миллий-маданий ва мулоқотчанлик хусусиятлари очиб берилган;
испан тили соҳиблари орасида энг оммалашган ҳаракатга ундаш шакллари сифатида нутқий мулоқот одобига мос келадиган конвенционал билвосита нутқий актлар намоён бўлиши исботланган;
коммуникатив мақсаднинг бевосита ёки билвосита ифодаланишига таъсир этувчи этнопрагматик омил сифатида намоён бўладиган мулоқот муҳитини унинг иштирокчиларининг ижтимоий-иерархик поғоналарда тутган ўрнига нисбатан ижтимоий муносабатлар гуруҳларига ажратиб таҳлил этиш усуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Билвосита нутқий актларни дискурсда фаоллаштирувчи этнопрагматик омилларни аниқлаш асосида:
билвосита нутқий тузилмаларда локутив кучнинг намоён бўлишида мулоқот матнининг ўрни ва аҳамиятини аниқлаш, семантика ва прагматика муносабатини интенционал таҳлил асосида кўрсатиб бериш, прагмалингвистиканинг концептуал тамойиллар ва тадқиқот методлари татбиқи бўйича олинган хулосалар ОТ–Ф8–062 рақамли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” номли фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 26-сентябрдаги 89-04-1856-сон маълумотномаси). Ушбу фундаментал лойиҳа доирасида нутқий тузилманинг шаклланишига миллий-маданий нуқтаи назардан қараш, семантик, прагматик жиҳатдан матн деривацияси муаммоларини тадқиқ этиш усулларини янада бойитиш учун хизмат қилган;
билвосита нутқий актларни дискурсда воқелантирувчи этнопрагматик омиллар таҳлили, испан тилида директив интенцияни ифодалашда иштирок этувчи лисоний шаклларнинг ҳаракатга ундашни ифодалаш воситаси сифатида қўлланилиши, мулоқот мақсадининг ифодаланишига нутқ субъектларининг миллий-маданий хусусиятлари таъсири борасида олинган натижалардан И-204-4-5 рақамли “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 26-сентябрдаги 89-04-1856-сон маълумотномаси). Натижада, этнопрагматик омилларнинг нутқий стратегияга таъсирини аниқлаш йўллари “Назарий грамматика ва фонетика”, “Қиёсий тилшунослик”, “Лингвистик таҳлил методлари” каби фанларнинг назарий асосларини бойитишга хизмат қилган;
билвосита нутқий актларни дискурсда воқелантириш шаклларига таъсир этувчи этнопрагматик омиллар, ҳаракатга ундашни бевосита ва билвосита ифодалашга хизмат қилувчи воситаларнинг мулоқот мақсадининг воқеланишига таъсирини аниқлаш бўйича ўтказилган таҳлил натижалари бўйича хулосалар “5120100-Филология ва тилларни ўқитиш”, “5111400-Хорижий тил ва адабиёти”, “5120200-Таржима назарияси ва амалиёти” бакалавриат таълим йўналишлари ҳамда “5А120201-Қиёсий тилшунослик, лингвистик таржимашунослик” магистратура мутахассисликларининг малака талабларига сингдирилган(Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 89-04-1856-сон маълумотномаси). Натижада “Таржима назарияси ва амалиёти”, “Қиёсий таржимашунослик”, “Стилистика ва матн таҳлили”, “Лингвистик таҳлил методлари” каби фанларнинг назарий асосларини бойитишга асос бўлган. Натижалар татбиқи мазкур фанларни ўқитишнинг сифати ва самарадорлиги, талабаларнинг ушбу фанлар бўйича билимларининг ошиши ва ўқув материалларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
билвосита нутқий актларнинг воқеланишида кўзланган коммуникатив мақсад ва перлокутив самарага эришиш тамойиллари бўйича олинган хулосалар асосида Самарқанд вилоят телерадиокомпаниялари “STV” ва “STR” телерадиоканаларининг ўқув-маърифий ҳамда илмий оммабоп эшиттиришлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпанияси “STV” телерадиоканалининг 2019 йил 14 август даги ST/2-1-119-сон ва Самарқанд вилоят телерадиокомпанияси “STR” телерадиоканалининг 2019 йил 11 октябрдаги 09-02/277-сонмаълумотномаси). Натижалар тингловчиларда тагмаъноли мулоқот самарасини оширишга хизмат қилган ва эшиттиришлар мазмунини бойитишга хизмат қилган;
коммуникатив мақсаднинг бевосита ёки билвосита ифодаланишига таъсир этувчи этнопрагматик омил сифатида намоён бўладиган мулоқот муҳитини уч турдаги ижтимоий муносабатлар гуруҳларига ажратиб таҳлил этиш усуллари натижаларидан Испаниянинг Кастилия Ла Манча Университетида таҳсил олаётган талабаларни нутқий мулоқот ҳаракатига ундаш стратегиясини аниқлаш мақсадида фойдаланилган (Кастилия Ла Манча Университети халқаро алоқалар ва узлуксиз таълим Департаментининг 2019 йил 3 октябрдаги маълумотномаси). Натижада коммуникатив стратегияни белгилаш кўникмаларини шакллантириш ҳаракати жадаллашган.