Маматов Мамажон Ахмаджоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Инвестицияларнинг иқтисодий ўсиш сифатига таъсирини оширишнинг назарий асосларини такомиллаштириш», 08.00.01–Иқтисодиёт назарияс” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В 2018.4.PhD/Iqt192.
Илмий раҳбар: Хуррамов Азамат Файзуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши мухандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.30.05.2018.I.01.11.
Расмий оппонентлар: Абулқосимов Хасан Пирназарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Мадрахимов Улуғбек Абдухалилович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент давлат шарқшунослик институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Инвестицияларнинг иқтисодий ўсиш сифатига таъсирини оширишнинг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иқтисодий ўсиш сифати мамлакатда яратилган ЯИМнинг аҳоли турмуш фаровонлигига трансформациялашуви жараёнида иқтисодий ресурсларнинг унумдорлиги ва тежамкорлиги, оралиқ маҳсулот ва қўшилган қиймат нисбатидаги миқдор ва сифат ўзгаришларининг натижаси эканлиги ҳамда унга камбағаллик даражасининг пасайиши, инклюзив бандликнинг ошиши ва иқтисодиётни барқарор ривожланишининг таъсири асосланган;
давлат томонидан экспортга йўналтирилган товар ва хизматларни ишлаб чиқарувчи тармоқларда протекционистик сиёсатни тартибга солиш, инвестицион жараёнларни таъминловчи институционал тизимни такомиллаштириш, лойиҳаларни молиялаштиришда рақобатбардош юқори технологик билимлар иқтисодиёти соҳаларига устуворлик бериш таклиф этилган;
миллий инновацион тизим субъектларининг функциялари ва улар ўртасидаги боғлиқликнинг эгилувчанлиги, институционал муҳитнинг тизим элементларига таъсирининг йўналишлари ва давлатнинг ушбу тизимда бир вақтда мижоз, молиялаштирувчи, инновацион фаолиятни амалга оширувчи ва суғурталовчи вазифаларни бажарувчи субъект сифатидаги яҳлит функционал тизим эканлиги назарий жиҳатдан асосланган;
иқтисодий ўсиш сифатини 2019-2030 йилларда оширишда инвестиция меъёри, уй хўжаликлари истеъмоли хамда лаг қийматлари асосида қисқа, ўрта ва узоқ муддатли инвестицион лойиҳаларнинг иқтисодий фаолликка бўлган таъсирини кўп вариантли (инерцион, базисли, мобилизацион) прогнози ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Инвестицияларнинг иқтисодий ўсиш сифатига таъсирини оширишнинг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
иқтисодий ўсиш сифати мамлакатда яратилган ЯИМнинг аҳоли турмуш фаровонлигига трансформациялашуви жараёнида иқтисодий ресурслар унумдорлиги ва тежамкорлиги, оралиқ маҳсулот ва қўшилган қиймат нисбатидаги миқдор ва сифат ўзгаришларининг натижаси эканлиги ҳамда унга камбағаллик даражасининг пасайиши, инклюзив бандликнинг ошиши ва иқтисодиётни барқарор ривожланишининг таъсири асосланганлиги тўғрисида берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 28 октябрдаги 6-3/19-сон маълумотномаси). Натижада ялпи ички маҳсулотнинг жамият фаровонлигига трансформациялашув жараёнида миллий иқтисодиётда ресурслар тежамкорлигини таъминлашга, иқтисодий ресурслар унумдорлигини оширишга, ЯИМда оралиқ маҳсулот ва қўшилган қиймат нисбатидаги самарали мутаносибликни таъминлашга эришилган;
давлат томонидан экспортга йўналтирилган товар ва хизматларни ишлаб чиқарувчи тармоқларда протекционистик сиёсатни тартибга солиш, инвестицион жараёнларни таъминловчи институционал тизимни такомиллаштириш, лойиҳаларни молиялаштиришда рақобатбардош юқори технологик билимлар иқтисодиёти соҳаларига устуворлик бериш борасидаги таклифи Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 28 октябрдаги 6-3/19-сон маълумотномаси). Мазкур таклифдан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 1 августдаги “Ўзбекистон Республикасида инвестиция муҳитини тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ–5495-сон Фармони ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 19 февраль куни Сирдарё вилоятига ташрифи давомида берилган топшириқлар ва кенгайтирилган тарзда ўтказилган 8-сонли мажлис Баёни билан тасдиқланган “2019-2020 йилларда Сирдарё вилоятида саноат, қишлоқ хўжалиги ва хизмат кўрсатиш соҳаларини ривожлантириш дастури” доирасида 18 триллион сўмга тенг бўлган 349 та инвестицион лойиҳаларни ишлаб чиқишда фойдаланилган;
миллий инновацион тизимнинг турли субъектлари функциялари ва улар ўртасидаги боғлиқликнинг эгилувчанлиги, институционал муҳитнинг тизим элементларига таъсирининг йўналишлари ва давлатнинг ушбу тизимда бир вақтда мижоз, молиялаштирувчи, инновацион фаолиятни амалга оширувчи ва суғурталовчи вазифаларни бажарувчи субъект сифатидаги яҳлит функционал тизим эканлиги назарий жиҳатдан асосланганлиги бўйича берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 28 октябрдаги 6-3/19-сон маълумотномаси). Натижада мамлакатнинг миллий инновацион тизим субъектларининг функционал вазифалар доираси ва улар ўртасидаги боғлиқлик, институционал муҳитнинг тизим элементларига таъсир йўналишлари аниқланди, давлатнинг бир вақтда мижоз, инновацион фаолиятни амалга оширувчи, суғурталовчи ва молиялаштирувчи субъект сифатида тизимдаги функционал роли очиб берилди ҳамда тизимнинг ривожланишига тўсиқ бўлаётган муаммоларни аниқлаш орқали такомиллаштирилган;
иқтисодий ўсиш сифатини 2019-2030 йилларда оширишда инвестиция меъёри, уй хўжаликлари истеъмоли хамда лаг қийматлари асосида қисқа, ўрта ва узоқ муддатли инвестицион лойиҳаларнинг иқтисодий фаолликка бўлган таъсирини аниқлаш мақсадида ишлаб чиқилган кўп вариантли (инерцион, базисли, мобилизацион) прогнози Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 28 октябрдаги 6-3/19-сон маълумотномаси). Натижада 2019-2030 йилларда иқтисодий ўсиш сифатини ошириш прогнозида келтирилган ЯИМда инвестиция меъёрини 29,4 фоизгача ўстириш, уй хўжаликлари истеъмолини ва ўрта муддатли даврга мўлжалланган инвестицион лойиҳаларнинг иқтисодий ўсишга кучли таъсири каби омиллар миллий иқтисодиётни инновацион тараққиёт йўлига ўтказиш концепцияси ва стратегиясини ҳамда ҳаракат дастурларини ишлаб чиқишга хизмат қилган.