Кулиев Озод Абдурахмановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда камқонлик касаллигининг тарқалганлиги, хавф омиллари ва уларга соғлиқни сақлашнинг бирламчи бўғини шароитида даволаш-профилактика ёрдамини такомиллаштириш (Жиззах вилояти мисолида)», 14.00.33–Жамият саломатлиги. Соғлиқни сақлашда менежмент, 14.00.29–Гематология ва трансфузиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Tib521.
Илмий раҳбарлар: Ризаев Жасур Алимджанович, тиббиёт фанлари доктори; Сулейманова Дилора Нагаловна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.02.
Расмий оппонентлар: Бабаджанов Абдумурат Саттарович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Махмудова Азиза Джумановна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Жанубий Қозоғистон Тиббиёт академияси.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: соғлиқни сақлашнинг бирламчи бўғини шароитида болалардаги камқонлик касаллигининг олдини олиш, барвақт аниқлаш, уларга кўрсатилаётган тиббий-ташкилий, профилактик ёрдамни такомиллаштириш бўйича илмий асосланган чора-тадбирларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
болаларда камқонлик келиб чиқиши ва ривожланишини бемор ёши ва жинсига боғлиқлиги таҳлил қилиниб, энг кам 0–3 ёшда (45,5±1,8%) ва энг кўп 15–18 ёшли болаларда (64,1±1,7%) учраши ҳамда камқонлик касаллиги ўғил болаларда 60,7±1,8% ва қиз болаларда 61,9±1,9% ни ташкил этиши аниқланган;
микронутриентлар (темир, мис, руҳ, марганец, кобалт, селен, хром, йод, кадмий, сурма), фолий кислотаси ҳамда гельминтозларнинг камқонлик билан ўзаро сабаб-оқибат боғлиқлиги шароитида гельминтоз билан хасталанган болалар қонида соғлом болаларга нисбатан кескин камайиши (Р<0,05) асосланган;
болалар ва улар яшаётган оилаларнинг турмуш тарзи ва шароитини комплекс баҳолаш мезонлари ишлаб чиқилган;
соғлиқни сақлашнинг бирламчи бўғини учун болаларда камқонлик касаллигини барвақт аниқлаш, ташхислаш, шунингдек бирламчи ва иккиламчи профилактикаси ҳамда даволаш усуллари бўйича фолий кислотаси, мис, руҳ, кобалт, селен, йод, шунингдек антигельминт терапияни қўшиш тавсия этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Болаларда камқонлик касаллиги тарқалганлигининг тиббий-ижтимоий қирралари, хавф омиллари ва уларга соғлиқни сақлашнинг бирламчи бўғинида кўрсатилаётган тиббий ёрдамни янада такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Болаларда камқонлик касаллиги хавф омилларини ва уларни прогнозлаш” услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 19 апрелдаги 8н-р/163-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома болаларда тарқалган камқонлик касаллигининг хавфли омилларини прогнозлаш, касалликни барвақт аниқлаш ва унинг профилактикасига тизимли ёндашув даражасини ошириш имконини берган;
“Дефицит фолиевой кислоты и современная лабораторная диагностика” услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2011 йил 4 августдаги 8н/115-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома инсон организмида фолий кислотанинг аҳамияти, фолий кислота етишмасликка олиб келувчи сабаблари, клиникаси, профилактикаси ва фолий кислота етишмаслигини замонавий лаборатория диагностикаси ёрдамида  аниқлаш имконини берган;
камқонликнинг олдини олиш, барвақт аниқлаш, ташхислаш, даволаш ва профилактикасини тиббий-ташкилий жиҳатдан такомиллаштириш юзасидан олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизимига, жумладан Жиззах вилоятининг Пахтакор ва Дўстлик туманлари марказий поликлиникалари амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 15 майдаги 8Н-д/110-сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши камқонлик билан касалланган беморларда унинг асоратларининг камайиши, турмуш тарзи ва ҳаёт сифати яхшиланиши ҳамда  бирламчи тиббий-санитария муассасаларида мазкур шахслар ва беморларда соғлом турмуш тарзи кўникмаларини шакллантириш каби тадбирларни самарали ташкил этиш имконини берган.