Мавлянов Дилмурод Рахматуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ғўза ҳосилдорлигига кузги буғдой анғизини ҳайдаш муддатлари ва усулларининг таъсири», 06.01.01–Умумий деҳқончилик. Пахтачилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.4.PhD/Qx83.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Болтаев Сайдулла Махсудович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим; Хошимов Иброхим Набиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида кузги буғдойдан бўшаган майдонларда тупроққа асосий ишлов беришнинг мақбул муддат ва усулларини ишлаб чиқиш ва унинг ғўза ҳосилдорлигига таъсирини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида 1:1 қисқа навбатли алмашлаб экиш тизимида, кузги буғдойдан бўшаган майдонларга ҳар хил усул ва муддатларда ишлов берилиб, такрорий экин сифатида дуккакли дон экинини (мош) етиштиришнинг тупроқ унумдорлигига таъсири аниқланган;
кузги буғдойдан сўнг ҳар хил усулда ва муддатда тупроққа асосий ишлов бериш технологиясини, ўтмишдош  экинларнинг анғиз, илдиз қолдиқлари чириши ва микробиологик хоссаларига таъсири аниқланган;
турли усул ва муддатларда тупроққа асосий ишлов беришнинг эрта баҳорда чигит экиш олдидан бегона ўтларга таъсири аниқланган;
турли усулда ва муддатларда тупроққа асосий ишлов беришга боғлиқ ҳолда такрорий экин ва ғўзанинг ўсиши, ривожланиши ҳамда ҳосилдорлигига, пахта толасининг технологик сифат кўрсаткичларига таъсири аниқланган;
ҳар хил усул ва муддатларда тупроққа кузги буғдойдан бўшаган майдонларда асосий ишлов беришнинг иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ғўза ҳосилдорлигига кузги буғдойдан бўшаган майдонларни ҳайдаш муддатлари ва усулларининг таъсири бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
Тошкент вилоятининг қадимдан суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида кузги буғдой анғизини ҳайдаш муддатлари ва усулларининг ғўза ҳосилдорлигига таъсири бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида фермер хўжаликлари учун “Ғўзадан юқори ҳосил етиштиришда кузги буғдойдан бўшаган майдонларни ҳайдаш агротехнологиясини такомиллаштириш”  мавзусида тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 02/020-2801-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома Тошкент вилоятининг қишлоқ хўжалиги бошқармалари ҳамда фермер хўжаликларида қўлланма сифатида хизмат қилган;
типик бўз тупроқлари шароитида ишлаб чиқилган кузги буғдой анғизини ҳайдаш муддатлари ва усулларини ғўзанинг ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигига таъсири агротехнологияси Тошкент вилояти Қуйи Чирчиқ туманида 150 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 02/020-2801-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида кузги буғдойдан бўшаган майдонларни ёзда суғориб, 28–30 см чуқурликда ҳайдаб, такрорий экин сифатида мош парваришланганда  ёзда суғормай ёки суғориб ҳайдов ўтказилганга нисбатан тупроқнинг агрокимёвий ва агрофизик хусусиятлари яхшиланган ва такрорий экин сифатида парваришланган мошдан 17–21 ц/га дон ҳосили олишга эришилган;
кузги буғдойдан кейин такрорий экин мош экиб, органик масса билан бойитилган тупроқларда ғўза парваришлаш агротехнологияси Бўка туманида 111 гектар ҳамда Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари институти Марказий тажриба хўжалигида 11 гектар, жами Тошкент вилояти бўйича 272 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 4 октябрдаги 02/020-2801-сон маълумотномаси). Натижада такрорий экин сифатида етиштирилган мошдан кейин ғўзанинг “Наврўз” нави парваришланганда ўртача 32–35 ц/га пахта ҳосили олиниб, рентабеллик даражаси 25–30 фоизга тенг бўлган.