Адизов Бобиржон Замировичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ишлаб чиқилган деэмульгаторлар композициясини қўллаб турғун юқори қатронли сувнефтли эмульсияларни микротўлқинли сувсизлантириш ва тузсизлантириш технологияси», 02.00.11–Коллоид ва мембрана кимёси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.DSc/Т255.
Илмий маслаҳатчи: Абдурахимов Саидакбар Абдурахмонович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Умумий ва ноорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, Тошкент кимё-технология институти, DSc.27.06.2017.K/T.35.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Улуғ Каримович, кимё фанлари доктори, профессор; Исматов Дилмурод Нуруллаевич, техника фанлари доктори; Фозилов Садриддин Файзуллаевич, техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ишлаб чиқилган деэмульгаторлар композициясини қўллаб турғун юқори қатронли сувнефтли эмульсияларни (СНЭ) микротўлқинли сувсизлантириш ва тузсизлантириш технологиясини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор турғун юқори қатронли СНЭларни парчалашнинг микротўлқинли ва термокимёвий комбинацион усули ишлаб чиқилган;
Жарқўрғон, Шўрчи, Миршоди, Жарқоқ ва бошқа конлар турғун СНЭларининг таркиби ва коллоид-кимёвий хусусиятлари аниқланган;
СНЭларининг агрегатив барқарорлиги уларда кўп миқдорда қатрон, асфальтен, парафин, минерал тузлар, шунингдек эмульгатор ролини бажарувчи ва оралиқ қатламларда жойлашган гидрофоб ҳимоя қобиқларини ҳосил қилиши тузилмали-механик тўсиқ вазифасини бажарувчи, сув томчиси чегара плёнкаларини юпқаланишига кучли таъсир кўрсатадиган механик аралашмаларнинг мавжудлиги аниқланган;
илк бор янги Д серияли деэмульгаторлар (Д-1, Д-2, Д-3) пахта соапстоки хом ёғ кислоталарининг алоҳида фракциялари асосида метанол ёрдамида этерификация қилиш орқали синтез қилинган;  
пахта гудронини совунлантириш натижасида турғун СНЭларни парчалашда юқори флокулловчи хусусиятга эга бўлган СФМлар олинган;
юқори қатронли турғун СНЭларни парчалашда ионоген ва ноиноген СФМлар асосида ишлаб чиқилган композициялар эмульсия таркибидаги қатрон, асфальтен, парафин, минерал тузлар ва ҳ.к. миқдорига боғлиқ ҳолда қўллаш мақсадга мувофиқлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ишлаб чиқилган деэмульгаторлар композицияси ҳамда микротўлқинли нурлантиришни қўллаб юқори қатронли турғун СНЭларни сувсизлантириш ва тузсизлантириш технологиясини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ёғ-мой саноатининг иккиламчи хомашёси асосида нефтни сувсизлантириш учун ионоген деэмульгатор олишнинг технологик шартлари «Ўзстандарт» агентлиги томонидан тасдиқланган (Ts 17088447-03:2019). Мазкур техник шарт маҳсулотнинг сифати ва технологик жараёнини назорат қилиш имконини берган;
СНЭ сув томчилари юзасидаги ҳимоя қобиғидан механик аралашмаларни ажратиш учун пахта гудронини совунлантириш йўли билан флокулловчи совунсимон СФМлар олиш технологияси “Жарқўрғоннефть” АЖда амалиётга жорий этилган (“Ўзнефтегазқазибчиқариш” АЖнинг 2019 йил 12 июлдаги 02/17-1584Ж-сон маълумотномаси). Натижада нефтларни сувсизлантириш ва тузсизлантиришда импорт деэмульгаторлар ўрнини маҳаллий хомашёларга алмаштириш имконини берган;
Юқори қатронли ва минераллашган нефтларни деэмульгирлаш учун ионоген ва ноиноген деэмульгаторлар композициясини олиш ва қўллаш технологияси “Жарқўрғоннефть” АЖда амалиётга жорий этилган (“Ўзнефтегазқазибчиқариш” АЖнинг 2019 йил 12 июлдаги 02/17-1584Ж-сон маълумотномаси). Натижада деэмульгаторлар сарфини 30–40% га камайтириш имконини берган;
ишлаб чиқилган деэмульгаторлар композицияси ҳамда микротўлқинли нурлантиришни қўллаб қатронли ва парафинли турғун СНЭларни сувсизлантириш ва тузсизлантиришнинг комбинацион технологияси “Газлинефтгазқазибчиқариш” МЧЖда амалиётга жорий этилган (“Ўзнефтегазқазибчиқариш” АЖнинг 2019 йил 12 июлдаги 02/17-1584Ж-сон маълумотномаси). Натижада сувсизлантириш 1,3–1,5 марта ва тузсизлантириш жараёни 1,1–1,2 мартагача вақтларини қисқартириш имконини берган;
ПС ХЁК ЛОФ асосида ноионоген ва ПГ совунлантириш йўли билан ионоген деэмульгаторлар олиш ва улар асосида деэмульгаторлар композициясини яратиш ҳамда турғун СНЭларни парчалашда микротўлқинли нурлантириш билан биргаликда қўллашга оид маълумот ва хулосалар Тошкент давлат техника университети бакалаврларига мўлжалланган «Нефть ва газ технологияси» дарслиги мазмунига сингдирилган (Гувоҳнома, №744-458). Натижада бакалавр ва магистрларнинг нефть эмульсияларини парчалаш соҳасида билимларини бойитиш ва мустаҳкамлаш имконини берган.