Алламуратова Замира Жумамуратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Телекоммуникация тизимларининг электромагнит хавфсизлигини геоахборот технологиялари асосида баҳолаш усуллари», 05.04.01–Телекоммуникация ва компьютер тизимлари, телекоммуникация тармоқлари ва қурилмалари. Ахборотларни тақсимлаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/T201.
Илмий раҳбар: Джуманов Жамолжон Худайқулович, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.28.12.2017.Т.07.02.
Расмий оппонентлар: Рахимов Бахтиёр Нематович, техника фанлари доктори, доцент; Алиев Равшан Маратович, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: телекоммуникация тизимларининг фаолият ҳудудларидаги электромагнит ҳолати бўйича баҳолаш усуллари ва қарор қабул қилиш алгоритмларини геоахборот технологиялари ва вазиятли-таҳлил асосида такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
телекоммуникация тизимларини электромагнит ҳолатини баҳолашнинг ва телекоммуникация тизимининг топологик элементларини тасвирлаш (кабеллар, қудуқлар, узатувчи антенналар, радиорелейкалар) геоахборот модели ишлаб чиқилган;
телекоммуникация тизими объектлари жойлашган ҳудуднинг электромагнит нурланиш даражасини баҳолаш ва электромагнит ҳолати бўйича қарор қабул қилиш (профилактик, огоҳлантириш, локаллаштириш, қайта тиклаш) алгоритми таклиф қилинган;
электромагнит нурланиш даражасини баҳолаш учун вазиятли таҳлил тизимининг математик модели ва Matlab/Simulink муҳитида дастурий пакети яратилган.
электромагнит хавфсизликни ўрганишда ҳисоблаш тажрибаларини ўтказиш ва геоахборот модели асосида электромагнит нурланишнинг тарқалиш чегаралари ҳамда уларнинг фаоллигини аниқлаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ишлаб чиқилган усул ва алгоритмларни ҳудудларнинг электромагнит ҳолатини баҳолашда ахборот-аналитик тизим архитектурасини қўллаб, экологик муаммоли ҳудудлар шароитини комплекс равишда ўрганиш учун экологик вазиятни мониторинг қилишда вазиятли-таҳлил дастурий мажмуасини қўллаш ва ҳисоблаш алгоритми бўйича олинган илмий натижалар асосида:
телекоммуникация тизимларининг электромагнит ҳолатини баҳолаш учун геоахборот моделини шакллантириш алгоритми, телекоммуникация тизимининг топологик элементларини геоахборот модели асосида электромагнит хавфсизлигини ўрганиш ва тажриба -ҳисоблаш усуллари электромагнит нурланиш тарқалиши чегаралари, уларнинг фаоллигини аниқлаш мақсадида яратилаган дастурий модули «Ўзбектелеком» акционерлик жамиятининг “Каракалпак Телеком” филиалида жорий этилган (Aхборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2019 йил 18 октябрдаги 33-8/7399-сон маълумотномаси). Натижада электромагнит нурланиш тарқалиши чегаралари ва уларнинг фаоллигини аниқлаш, электромагнит нурланиш даражаси ҳамда геоахборот моделларининг тематик қатламлари орасидаги корреляцион майдонларни баҳолаш сифати билан боғлиқ бўлган маълумотларни қайта ишлаш жараёнининг самарадорлигини 10–15% га ошириш имкониятига эришилган;
электромагнит нурланиш даражасини баҳолаш алгоритми ва электромагнит ҳолатига қараб қарор қабул қилиш телекоммуникация тизими жойлашган ҳудуди, вазиятли-таҳлил тизимининг математик модели ва Matlab/Simulink муҳитида яратилган дастурий восита Aхборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг «UNICON.UZ» давлат унитар корхонасида жорий этилган (Aхборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2019 йил 14 октябрдаги 33-8/2993-сон маълумотномаси). Натижада телекоммуникация тизимидаги нурлантирувчи объектларининг мониторингини олиб бориш, шу билан биргаликда электромагнит нурланиш даражасини баҳолаш ва қарор қабул қилиш жараёни самарадорлигини 5–10% га ошириш имконини берган.