Рустамов Эркин Эркамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иқтисодиётни инновацион ривожлантириш шароитида аҳолининг иш билан бандлик даражасини ошириш йўллари», 08.00.10–Демография. Меҳнат иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Iqt1032.
Илмий раҳбар: Абдураҳмонова Гурнора Қаландаровна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.28.12.2017.I.16.02.
Расмий оппонентлар: Умурзоқов Боходир Ҳамидович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Холмухамедов Мухсин Муродиллаевич, иқтисодиёт фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги ҳузуридаги Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: иқтисодиётни инновацион ривожланиши шароитида аҳолининг иш билан бандлик даражасини ошириш бўйича таклиф 
ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
меҳнат ресурслари шакланишининг аҳоли иш билан бандлигига интеграцияси асосида Ўзбекистон учун меҳнат ресурслари балансининг замонавий тузилмаси ҳамда ҳисобот ва прогноз балансни шакллантиришнинг босқичли механизми ишлаб чиқилган;
аҳолининг иш билан бандлигини таъминлаш давлат дастурининг тузилмаси ҳақ тўланадиган жамоат ишлари, вақтинчалик ва бирмарталик ишларни ташкил этиш, иш жойларини захира қилиш, меҳнат қилиш учун ташкилий равишда чет элга юбориш ҳамда касбга ўқитиш ва қайта тайёрлаш йўналишлари асосида такомиллаштирилган;
инновацион иқтисодиёт учун креатив кадрлар тайёрлаш мақсадида, ривожланган мамлакатларнинг таълим муассасаларда ўқитишнинг махсус STEM дастури тизимини Ўзбекистон олий таълим муассасаларида ривожлантириш таклиф этилган;
ижтимоий ҳимояга муҳтож ва меҳнат бозорида тенг рақобатлаша олмайдиган аҳоли тоифалари учун ташкилотларда иш жойларини захира қилишнинг босқичли механизми ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иқтисодиётни инновацион ривожлантириш шароитида аҳолининг иш билан бандлик даражасини ошириш йўллари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
меҳнат ресурслари шакланишининг аҳоли иш билан бандлигига интеграцияси асосида Ўзбекистон учун ишлаб чиқилган меҳнат ресурслари балансининг замонавий тузилмаси ҳамда ҳисобот ва прогноз балансни шакллантиришнинг босқичли механизми Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 22 декабрдаги 1011-сон “Ишга жойлаштиришга муҳтож аҳоли сонини аниқлаш, шу жумладан, уй хўжаликларини меҳнат билан бандлик масалалари бўйича ўрганишлар ўтказиш, шунингдек, меҳнат ресурслари, бандлик ва аҳолини ишга жойлаштириш балансини шакллантириш методикасини такомиллаштириш тўғрисида”ги қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 01/00-01/10-8720-сон маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий этилиши натижасида иқтисодий фаол, иқтисодий нофаол аҳолини ва ишсизларни жинси, ёши, маълумот даражаси бўйича аниқлаш, иш билан банд бўлганларни жинси, ёши, маълумот даражаси, иқтисодиёт тармоқлари ва секторлари бўйича аниқлаш ҳамда ҳар йили ишлаб чиқиладиган аҳолининг иш билан бандлигини таъминлаш давлат дастуринининг лойиҳасини шакллантиришда фойдаланиш учун иш ўринларининг талаб ва таклифини аниқлаш имконини берган;
аҳолининг иш билан бандлигини таъминлаш давлат дастурининг тузилмасини ҳақ тўланадиган жамоат ишлари, вақтинчалик ва бирмарталик ишларни ташкил этиш, иш жойларини захира қилиш, меҳнат қилиш учун ташкилий равишда чет элга юбориш ҳамда касбга ўқитиш ва қайта тайёрлаш йўналишлари асосида такомиллаштириш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 3 февралдаги ПҚ-3506-сон “2018 йилда аҳоли бандлигига кўмаклашиш Давлат дастурини амалга ошириш тўғрисида”ги қарорни шакллантиришда фойдаланилган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2019 йил  5 ноябрдаги 01/00-01/10-8720-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга жорий қилиниши аҳолининг иш билан бандлигини таъминлаш дастурида қўшимча равишда ҳақ тўланадиган жамоат ишларини ташкил этиш, вақтинчалик ва бир марталик иш билан таъминлаш, ижтимоий ҳимояга муҳтож бўлган ва меҳнат бозорида тенг рақобатлаша олмайдиган аҳоли учун иш жойларини захира қилиш, ишсизларни касбга ўқитиш ва қайта ўқитиш орқали иш билан таъминлаш, меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун ташкилий равишда чет элларга юбориш ҳамда ишсизлик нафақаси тўлаш йўналишлари киритилиб, ушбу йўналишларни мониторинг қилиш тизими жорий этилган;
инновацион иқтисодиёт учун креатив кадрлар тайёрлаш мақсадида, ривожланган мамлакатларнинг таълим муассасаларда ўқитишнинг махсус STEM дастури тизимини Ўзбекистон олий таълим муассасаларида ривожлантириш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги ПФ-5847-сон “Ўзбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Фармонини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 25 октябрдаги 14/1-3312-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида замонавий инновацион иқтисодиёт шаклланиши ва рақамли иқтисодиётнинг ривожланиши шароитида иқтисодиёт тармоқлари учун креатив бўлган олий маълумотли кадрлар тайёрлаш имконияти яратилган;
ижтимоий ҳимояга муҳтож ва меҳнат бозорида тенг рақобатлаша олмайдиган аҳоли тоифалари учун ташкилотларда иш жойларини захира қилиш бўйича ишлаб чиқилган босқичли механизм Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 5 декабрдаги 965-сон “Ижтимоий муҳофазага муҳтож, иш топишда қийналаётган ва меҳнат бозорида тенг шартларда рақобатлаша олмайдиган шахсларни ишга жойлаштириш учун иш ўринларининг энг кам сонини белгилаш ва захирага қўйиш тартибини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорини шакллантиришда қабул қилинган (Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг 2019 йил 5 ноябрдаги 01/00-01/10-8720-сон маълумотномаси). Таклифни амалиётга жорий этилиши ҳисобига ногиронлиги бўлган шахслар учун захира қилинган иш жойлари сонини 2013 йилдаги 2,7 мингтадан 2019 йилда 19,1 мингтагача, таълим муассасалари битирувчилари учун 56,9 мингтадан 60,2 мингтагача, ўн тўрт ёшга тўлмаган болалари ва ногирон болалари бор ёлғиз она, ёлғиз оталар учун 15,0 мингтадан 20,0 мингтагача оширилган;
ногиронлиги бўлганлар ва ишга жойлашиш учун объектив қийинчиликка учраётган фуқароларни ишга қабул қилаётган иш берувчиларни давлат томонидан ҳар тарафлама қўллаб-қувватлаш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 11 июндаги ПҚ-3782-сон “Аҳолининг ижтимоий заиф қатлами бандлигини таъминлашни рағбатлантиришнинг ташкилий чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорида акс эттирилиб, унда аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож бўлган қатлами, шу жумладан, ногиронлиги бўлган шахсларнинг иш билан бандлигини таъминлаган тадбиркорлик субъектларига ягона ижтимоий тўлов, давлат мулкидан фойдаланиш ва имтиёзли кредитлар ажратиш имтиёзлари кўзда тутилган (Иқтисодиёт вазирлигининг 2018 йил 21 декабрдаги НБ-6-1/10-41-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши ижтимоий ҳимояга муҳтож иш топишда қийналадиган фуқароларни ишга қабул қилган ташкилотларнинг молиявий барқарорлигини таъминлаш ҳамда улар томонидан ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг рақобатбардошлилигини ошириш имконини берган;
олий таълим муассасаларига мустақил равишда қабул қилиш ҳуқуқини бериш, ногиронлиги бўлган шахсларга олий таълим муассасаларида ўқиш учун қўшимча имкониятлар яратиш, корхоналарда кўп йиллик иш тажрибасига эга бўлган ишчиларга олий таълим муассасаларида ўқиши учун енгилликлар бериш орқали олий таълим муассасаларига талабаларни қабул қилиш миқдорини ошириш юзасидан берилган таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 17 июндаги ПҚ-4359-сон “2019/2020 ўқув йилида Ўзбекистон Республикасининг олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилишнинг давлат буюртмаси параметрлари тўғрисида”ги қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 25 октябрдаги 14/1-3312-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида, Ўзбекистон Республикасидаги олий таълим муассасаларининг бакалавр таълим йўналишига 2019/2020 ўқув йилида мустақил қабулдан ташқари 102,4 минг нафар талабаларни қабул қилиш белгиланган (2018/2019 ўқув йилига нисбатан 126,5 фоиз).