Хакимова Мухайё Каримовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилида абстракт номлар семантикаси”, 10.00.01–Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.DSc/Fil150.
Илмий маслаҳатчи: Маҳмудов Низомиддин Мамадалиевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.27.06.2017.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Холманова Зулхумор Турдиевна, филология фанлари доктори, профессор; Тожиев Ёрмат, филология фанлари доктори, профессор; Ўразбоев Абдулла Дурдибаевич, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидаги лексик абстракциянинг тафаккур билан муносабатини аниқлаш, лексик сатҳдаги абстракциялашиш жараёнларини изоҳлаш, абстракт номларнинг семантик структурасини, маъновий таркибланишини ойдинлаштириш, маъно тараққиётини асослаш, парадигматик муносабатларининг ўзига хосликларини далиллашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
лексик сатҳда абстракциянинг умумлаштирувчи тури натижасида конкрет, айирувчи тури лексик сатҳда абстракциянинг умумлаштирувчи тури натижасида конкрет, айирувчи тури натижасида эса абстракт номлар ҳосил бўлиши аниқланган ва абстрактликнинг даражаланишини акс эттирувчи конкретлик/абстрактлик шкаласи ишлаб чиқилган; 
абстракт номларнинг лисоний хусусиятлари экстралингвистик (фалсафий, мантиқий, аксиологик)  ва лингвистик нуқтаи назардан очиб берилган; 
абстракт номларнинг конкрет, кенг маъноли, жамловчи, ажратилган сўзлардан фарқ қилувчи жиҳатлари ойдинлаштирилган ҳамда номинатив, семантик, грамматик каби чегаралаш омиллари аниқланган.
абстракт номларнинг сигнификатив маъно устунлиги, маънонинг тебраниш кенглиги, «предмет» семасига эга эмаслиги, салбийлик ёки ижобийликнинг сигнификатив характерга эгалиги асосида лексик-семантик муносабатларга кириша олиш имкониятлари аниқланган;
ўзбек тилшунослигида абстракт ва конкрет сифатларни мазкур туркумнинг алоҳида гуруҳи сифатида ажратиш лозимлиги исботланган;
абстрактликнинг ҳосила маъноларда ифодаланишлари асосида абстрактлашиш метафоранинг алоҳида тури сифатида ажратилган, механизми ишлаб чиқилган ва унинг синестезиядан фарқли эканлиги  далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбек тилида абстракт номлар семантикаси тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
абстракт номларнинг маъно хусусиятлари, уларни таснифлаш ҳамда синонимик, антонимик каби абстракт номларнинг маъно хусусиятлари, уларни таснифлаш ҳамда  «абстракт» тушунчаси билан боғлиқ терминлар синонимиясини бартараф этишга доир илмий-назарий хулосаларидан ФА-Ф1-Г041 рақамли «Ўзбек тили лексикаси ва терминологиясининг мустақиллик даври тараққиётини тадқиқ этиш» (2012–2016) номли фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 5 октябрдаги 3/1255-2734-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг «Ўзбек тили лексикасининг мустақиллик даври тараққиётини тадқиқ этиш» деб номланган биринчи, «Ўзбек тили терминологиясининг мустақиллик даври тараққиётини тадқиқ этиш» деб номланган иккинчи йўналиши илмий-назарий материаллар билан бойиган;
қарама-қарши маъноли сўзларни назарий асослаш, сўз семантикаси, абстракт семантикали сўзларнинг энантиосемик хусусиятлари, ушбу ҳодисанинг юзага келишидаги миллий ментал омилларнинг таъсири каби илмий-назарий хулосаларидан 2014-йилда бажарилган И1-ФА-0-12850 рақамли «Сўз маъно тараққиётида зиддият» мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 15 октябрдаги 3/1255-2734-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа абстракт сўзлар энантиосемиясига доир  назарий маълумотлар билан тўлдирилган;
тил луғат таркибининг абстракт сўзлар билан бойиб бориш омиллари, абстракт номлар маъновий гуруҳларининг таснифлаш  ҳақидаги илмий хулосаларидан ОТ-А1-018 рақамли «Ўзбек тили ва унинг таржимаси билан боғлиқ электрон ва банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратиш» (2017-2018) мавзусидаги амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 5 октябрдаги 89-03-3750-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида яратилган электрон таржима луғатда бир қатор абстракт сўзларнинг таржималари аниқланган, ўзбек тилидан бошқа тилларга сўзма-сўз таржима қилиб бўлмайдиганабстрактсўзларнинг лексикографик талқинлари ойдинлаштирилган;
абстракт номларнинг фалсафий, мантиқий, аксиологик ва лисоний хусусиятларига оид  маълумотларидан ИТД-4-122 рақамли «Юксак маънавиятли шахсни шакллантириш тарбия технологиясини ишлаб чиқиш» (2009-2011) мавзусидаги амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 5 октябрдаги 89-03-3750-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа абстракт сўзлар билан номланувчи қадриятларга оид янги илмий материаллар билан бойитилган;
абстракт номларнинг семантик хусусиятлари асосида ишлаб чиқилган конкрет сўзлар ва ёндош ҳодисалардан фарқланувчи жиҳатлари ҳамда чегаралаш омилларига оид назарий маълумотлардан «Ҳозирги ўзбек адабий тили» дарслигида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 5 октябрдаги 89-03-3750-сон маълумотномаси). Натижада «Ҳозирги ўзбек адабий тили» фанининг абстракт сўзларга оид мазмуни назарий ва амалий жиҳатдан такомиллашган;
абстракт номларнинг аксиологик хусусиятлари ҳақидаги замонавий қарашлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телеканалида тайёрланиб, эфирга узатилган «Ассалом Ўзбекистон!», «Муносабат», «Тилга эътибор» каби кўрсатувларда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телеканалининг 2019 йил 23 октябрдаги 01-02-2233-сон маълумотномаси). Натижада мазкур телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.