Бекчанова Сайяра Базарбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбек ва қорақалпоқ фольклорида нақл жанри (генезиси, типологияси ва поэтикаси)», 10.00.08–Фольклоршунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Fil318.
Илмий раҳбар: Жўраев Маматқул, филология фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёт ва фольклори институти, DSc.30.08.2018.Fil.46.02.
Расмий оппонентлар: Бахадирова Саригул, филология фанлари доктори, профессор; Расулова Зебинисо Жалолиддиновна, филология фанлари номзоди. 
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети. 
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек ва қорақалпоқ фольклоридаги нақлларнинг ўзига хос жанр белгиларини аниқлаш ҳамда уларнинг бадиий-композицион хусусиятларини ойдинлаштириш асосида халқ насри жанрлар тизимидаги ўрнини белгилаш, нақл жанри типологияси, генезиси ва поэтикасини комплекс тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳикоя қилинаётган воқеликнинг моҳияти сарлавҳада акс этиши, сюжетнинг ихчам шаклга эгалиги ва панд-насиҳат мазмунининг етакчилик қилиши нақлларнинг етакчи жанрий белгилари эканлиги асосланган; 
нақллар ибратли анъаналарни сингдириш, ўгит бериш вазифасини бажарувчи халқ насри асарлари бўлиб, уларнинг композицион қурилиши ҳаётий уйдирмага асосланган эпик баён ҳамда дидактик мазмундаги хулосадан иборатлиги далилланган;
қорақалпоқ фольклоршунослигида «мысал», «мəнили гəп», «аўызеки гүрриң» ва «дидактикалық гүрриң» каби атамалар билан номлаб келинган асарларнинг нақл жанрига мансублиги исботланган; 
нақлларнинг мавзу қамрови диний, тарихий, мажозий, ҳажвий ва маиший мазмундаги оғзаки насрий асарлардан иборатлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ўзбек ва қорақалпоқ халқ оғзаки поэтик ижодидаги нақл жанрининг генезиси, бадиияти, эртак, достон, мақол, матал, топишмоқ, латифа, қисса ва ҳикматлар билан қиёсий-тарихий ҳамда қиёсий-типологик тадқиқи, ўзаро таъсир масалалари бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
нақл жанрининг генезиси, эпик жанрлар тизимидаги ўрни, типологияси, поэтик хусусиятлари ва бадиий-эстетик вазифалари ҳақидаги қарашлардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида амалга оширилган Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, ГОО2. «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш» (2012–2016) фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2019 йил 12 июндаги ФТА-17-01/79-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва қорақалпоқ халқлари фольклоршунослигидаги адабий таъсир ва жанр типологияси билан боғлиқ қарашлар нақл жанри ўзига хослиги, мавзу кўлами, бадиияти, сюжети ва композицияси тўғрисидаги илмий-назарий маълумотлар билан бойитилган;
икки қардош халқнинг азалий биродарлик муносабатлари ўзбек ва қорақалпоқ халқ оғзаки ижодидаги нақл жанри поэтик хусусиятларидаги ўзаро яқинликка ижобий таъсири ҳақидаги умумлашма хулосалардан амалда бўлган ФА-Ф-1-005 рақамли «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» (2017–2020) мавзусидаги фундаментал тадқиқотда фойдаланилмоқда (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2019 йил 12 июндаги ФТА-17-01/79-сон маълумотномаси). Натижада, қорақалпоқ фольклоридаги нақлларни ўзбек халқ оғзаки ижодидаги шу жанрга мансуб намуналар билан комплекс ўрганиш учун илмий-назарий асос яратилган;
туркий халқлар фольклоршунослигида алоҳида ўринга эга бўлган ўзбек ва қорақалпоқ фольклоридаги нақлларни тўплаш, унинг генезиси, таснифий белгилари, таркибий тузилиши, сюжети, адабий таъсир масалалари, қиёсий типологияси, поэтик белгилари ҳақидаги илмий-назарий ва илмий-методик тавсиялардан Қорақалпоқ давлат университети қошидаги Бердақ Миллий музейининг экспозициясида фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2019 йил 20 июндаги 2-04/1253-сон маълумотномаси.). Натижада, музей экспозициясининг ўзбек ва қорақалпоқ фольклоридаги нақл жанрига уйғун келадиган жиҳатлари бўйича кўргазма ва экскурс дарслари ташкил этилиб, илмий анжуманларда бакалавр йўналиши ва магистуратура мутахассисликларида таҳсил олаётган талабаларга маъруза шаклида татбиқ этилган ва ижобий натижаларга эришилган.
нақл жанрининг эртак, афсона, ривоят, масал ва мақол каби фольклор жанрлари билан қиёсий таҳлиллар орқали аниқланган хусусий ва умумий хоссаларига оид илмий-назарий қарашлари Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпаниясининг «Адабиёт ва давр», «Сўнмас юлдузлар», «Мерос» эшиттиришлари, шунингдек Қорақалпоғистон телеканалининг «Ёшлар учун», «Ассалому алейкум, Қорақалпоғистон», «Халқ дурдонасидан», «Гавҳар сўзлар» каби телекўрсатувлар сценарийларини шакллантиришда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси телерадиокомпаниясининг 2019 йил 31 майдаги ЎЗ/К-01-02/212-сон маълумотномаси). Натижада, тадқиқот манбалари адабий-бадиий мавзудаги телерадиодастурларнинг халқчил ва қизиқарли бўлиши, оммабоплиги ва сифатини оширишга ёрдам берган. Радиотингловчи ва телетомошабинларни иккала қардош халққа хос оғзаки ижод намуналари билан яқиндан таништиришда муҳим аҳамият касб этган.