Хасанов Абрай Аллаяровичнинг
фалсафа доктори (РhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришнинг статистик тадқиқоти (Сурхондарё вилояти мисолида)», 08.00.06–Эконометрика ва статистика (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Iqt414.
Илмий раҳбар: Хатамов Очилди Қурбонович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.27.06.2017.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Гулямов Саидахрор Саидахмедович, иқтисодиёт фанлари доктори, академик; Хўжақулов Хаитмурод Жовлиевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳудудларда чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришнинг статистик таҳлилини такомиллаштириш ва эконометрик моделларини тузиш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришни баҳолашнинг статистик кўрсаткичлар тизими чорвачилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш тенденцияларининг ўзгаришига таъсир кўрсатувчи «ақлли ферма»лар ва «рақамли пода» технологияси, зооветеринария хизматлари инфратузилмаси ҳамда чорвачилик маҳсулотлари самадорлиги кўрсаткичлари асосида такомиллаштирилган;
чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқаришга ихтисослашган хўжаликлар фаолиятининг танланма статистик кузатувларини ташкил этиш мезони танланма репрезентативлик, салмоқ ва ўртачалар, танланмадаги хатоликлар ва ишонч интервалларини ҳисобга олиш асосида такомиллаштирилган;
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини етиштириш динамикасининг ARIMA модели чорва моллари маҳсулдорлигини оширишнинг оптимал рацион кўрсаткичлари асосида такомиллаштирилган;
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқариш ҳажми ўсишининг 2025 йилгача бўлган кўп вариантли статистик прогнозлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришнинг статистик тадқиқоти бўйича олинган илмий натижалар асосида:
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришни баҳолашнинг статистик кўрсаткичлар тизимини чорвачилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш тенденцияларининг ўзгаришига таъсир кўрсатувчи «ақлли ферма»лар ва «рақамли пода» технологияси, зооветеринария хизматлари инфратузилмаси ҳамда чорвачилик маҳсулотлари самадорлиги кўрсаткичлари асосида такомиллаштириш бўйича берилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг Қишлоқ хўжалиги ва экология статистикаси бошқармаси амалиётига жорий этилган (Давлат статистика қўмитасининг 2018 йил 30 октябрдаги 01/1-11-22-200-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши чорвачилик соҳасида статистик ахборотларининг аниқлилик даражасини 5–6 фоизга оширган;
чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқаришга ихтисослашган хўжаликлар фаолиятининг танланма статистик кузатувларини ташкил этиш мезонини танланма репрезентативлик, салмоқ ва ўртачалар, танланмадаги хатоликлар ва ишонч интервалларини ҳисобга олиш асосида такомиллаштириш бўйича берилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг Қишлоқ хўжалиги ва экология статистикаси бошқармаси амалиётига жорий этилган (Давлат статистика қўмитасининг 2018 йил 30 октябрдаги 01/1-11-22-200-сон маълумотномаси). Ушбу таклифларнинг амалиётга жорий этилиши танланма тўпламни шакллантиришда механик ва типик усуллардан самарали фойдаланиш, бош тўпламга тарқатилаётган ахборотларнинг ишончлилиги ва шаффофлиги таъминланган;
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини етиштириш динамикасининг ARIMA моделини чорва моллари маҳсулдорлигини оширишнинг оптимал рацион кўрсаткичлари асосида такомиллаштириш бўйича берилган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг Қишлоқ хўжалиги ва экология статистикаси бошқармаси амалиётига жорий этилган (Давлат статистика қўмитасининг 2018 йил 30 октябрдаги 01/1-11-22-200-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқаришда ахборот технологиялари ва интеграл кўрсаткичлар тизимини қўллаш имконини яратган;
чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини ишлаб чиқариш ҳажми ўсишининг 2025 йилгача бўлган кўп вариантли статистик прогнозлари Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг Қишлоқ хўжалиги ва экология статистикаси бошқармаси томонидан қабул қилинган (Давлат статистика қўмитасининг 2018 йил 30 октябрдаги 01/1-11-22-200-сон маълумотномаси). Мазкур прогноз натижалари асосида Сурхондарё вилоятида чорвачилик маҳсулотлари асосий турларини 2025 йилгача ишлаб чиқаришнинг прогноз кўрсаткичлари аниқланган.