Xolliev Askar Ergashovichning
doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «G‘o‘za navlari qurg‘oqchilikka chidamliligining fiziologik xususiyatlari», 03.00.07 – O‘simliklar fiziologiyasi va biokimyosi (biologiya fanlari).
Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /biologiya fanlari nomzodi/.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.3–4.V65.
Ilmiy maslahatchi: Safarov Karimjon Safarovich, biologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘simlik va hayvonot olami genofondi instituti, O‘zbekiston Milliy universiteti, Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti, 16.07.2013.V.15.01.
Rasmiy oppenentlar: Shadmanov Rustam Qulmuradovich, biologiya fanlari doktori, professor; Raxmanqulov Saidakbar Raxmanqulovich, biologiya fanlari doktori, professor; Davronov Qodirjon Sotvoldievich, biologiya fanlari doktori, professor.
Etakchi tashkilot nomi: Samarqand qishloq xo‘jalik instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi g‘o‘za navlari suv almashinuvining fiziologik va biokimyoviy xususiyatlari asosida ularning tuproq qurg‘oqchiligiga himoyaviy moslashish daraja va shakllarini aniqlash hamda qurg‘oqchilikka chidamlilikni oshirish usullarini yaratishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
g‘o‘zaning qurg‘oqchilikka hujayra, to‘qima va ontogenetik darajadagi himoyaviy moslashish qonuniyatlari aniqlanib, tuproqdagi namlik darajasiga bog‘liq holda navlarning qurg‘oqchilikka chidamliligining fiziologik, biokimyoviy, gabitual` shakllari ilmiy asoslangan va shu asosda qurg‘oqchilikka chidamli g‘o‘za navlarining modeli yaratilgan;
g‘o‘zaning qurg‘oqchilikka fiziologik moslashish mexanizmlari – suv sarflashni kamaytirish, past molekulali osmoprotektorlarni to‘plash, moddalar almashinuvi o‘zgarishi, suvdan foydalanish samaradorligining ortishi asosida qurg‘oqchilikka moslashishning fiziologik va biokimyoviy qiyosiy tavsifi ishlab chiqilgan;
elektravjlantirishning fiziologik va biokimyoviy hamda suv almashinuv jarayonlariga ijobiy ta’siri orqali suvni saqlash xususiyatining oshishi, kunduzgi va qoldiq suv tanqisligi kamayishi hisobiga g‘o‘zaning qurg‘oqchilikka chidamliligi, hosil va uning sifati tuproq namligi tanqis sharoitda ortgani aniqlangan;
g‘o‘za o‘simligining tuproqdagi suv tanqisligiga chidamlilik darajasi – barglardagi qoldiq suv tanqisligi va diffuzion qarshiligi, barglardagi bog‘langan suv hamda bog‘langan xlorofill miqdorini aniqlashning tezkor usuli ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Tuproqdagi suv tanqisligiga nisbatan g‘o‘zaning qurg‘oqchilikka chidamlilik darajasini aniqlashning tezkor va elektravjlantirish usuli Buxoro viloyati sharoitida 2012–2015 yillarda 1,7 ming gektar maydonga joriy etilgan (Qishloq va suv ho‘jaligi vazirligining 2016 yil 9 martdagi 02/20-347-son ma’lumotnomasi). Bunda g‘o‘za navlarining qurg‘oqchilikka chidamliligi oshishi natijasida hosildorlik 6,3 foizga ortishi kuzatilgan.
l 9 martdagi 02/20-347-son ma’lumotnomasi). Bunda g‘o‘za navlarining qurg‘oqchilikka chidamliligi oshishi natijasida hosildorlik 6,3 foizga ortishi kuzatilgan.
