Sayt test rejimida ishlamoqda

Хужакулов Нурмурод Ботировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Олтин таркибли техноген хомашёни қайта ишлаш жараёнидаги қимматли компонентларнинг фазовий ва ҳажмий тақсимланиш технологиясини ишлаб чиқиш», 04.00.14–Фойдали қазилмаларни бойитиш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/Т991.
Илмий раҳбар: Самадов Алишер Усмонович, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Навоий давлат кончилик институти, Тошкент давлат техника университети, DSc.27.06.2017.T.06.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Махмуджон Махамаджанович, техника фанлари доктори, профессор; Сагдиева Муяссар Гайбуллаевна, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: олтин таркибли техноген чиқиндиларни қайта ишлаш ва таркибидаги қимматбаҳо компонентларнинг ҳажмий тарқалишини аниқлаш билан кейинчалик техноген хомашёни биодеструкциялаш асосида металларни ажратишнинг рационал усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ГМЗ-3 чиқиндилари олтиннинг турли шакллари – сульфидлар, кремний оксидлари билан боғлиқ ҳолда ҳамда соф ва осон цианланадиган ҳолатида тарқалиши аниқланган; 
чиқиндихона ҳажми бўйича олтиннинг турли хил йириклик синфлари тарқалиши ва чиқиндихонадаги осон цианланувчи ушбу нодир металл тўпланган зоналарининг хариталари тузилган; 
минералогик хусусиятини ва кимёвий табиатини аниқлаган ҳолда олтин таркибли чиқиндиларни гранулометрик таркиб бўйича ўзига хос хусусиятлари аниқланган; 
заҳарли бирикмаларни деструкция қила оладиган чиқинди бутана таркибидаги турли абориген микроорганизмлар аниқланган;
ўта заҳарли ва ишқорий муҳитга мослашган гетеротроф бактериялар турларини ажратиб олиш ва қўллашнинг янги усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Олтин таркибли техноген чиқиндиларни қайта ишлаш ва таркибидаги қимматбаҳо компонентларнинг ҳажмий тарқалишини аниқлаш билан кейинчалик техноген хомашёни биодеструкциялаш асосида металларни ажратишнинг рационал усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Қимматли компонентларни ҳажмий ва фазовий тарқалишини тадқиқ қилиш» норматив ҳужжати 3-сонли гидрометаллургия заводи чиқиндихонасида жорий қилинган (“Навоий кон-металлургия комбинати” ДКнинг 2019 йил 10 октябрдаги 02-02-10/12919-сон маълумотномаси). Натижада чиқиндихона ҳудуди қутуб томонлари бўйича тақсимланиб бўлинган, янги ва турғун сақланаётган чиқиндилардан 1, 2, 3 ва 10 метр чуқурликлардаги нуқталарда намуналар олиш нуқталарини белгилаш имконини берган;
чиқиндиларни қайта ишлаш технологияси “Навоий кон-металлургия комбинати” ДК 3-сон гидрометаллургия заводи чиқиндихонасида жорий этилган (“Навоий кон-металлургия комбинати” ДКнинг 2019 йил 10 октябрдаги 02-02-10/12919-сон маълумотномаси). Натижада ноорганик бирикмалар биодеструксиясидан сўнг олтиннинг ажралиб чиқишини 19% дан 35% га ошириш имконини берган; 
техноген хомашёни сорбцион цианлаш усули “Навоий кон-металлургия комбинати” ДК 3-ГМЗда амалиётга жорий этилган (“Навоий кон-металлургия комбинати” ДКнинг 2019 йил 10 октябрдаги 02-02-10/12919-сон маълумотномаси). Натижада бир ойлик биодеструксиядан сўнг, ўртача техноген хомашёдан олтиннинг ажралиш даражаси 18,1% га ошириш имконини берган;
Bacillus subtilis ва Pseudomonas sp. бактерия штаммлари “Навоий кон-металлургия комбинати” ДК 3-ГМЗда олтин таркибли чиқиндиларни биодеструкциялаш жараёнига жорий этилган (“Навоий кон-металлургия комбинати” ДКнинг 2019 йил 10 октябрдаги 02-02-10/12919-сон маълумотномаси). Натижада бутун чиқиндихона бўйича таркибида ўртача 1,0 г/т олтин бўлиб, 10 ойлик биодеструкциядан кейинги сорбцияли цианлашдан 69% олтин ажратиб олиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish