Искандаров Азиз Бахромовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистоннинг трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида банд бўлган аёлларнинг меҳнат гигиенаси, касбий таҳликаси ва улар организмининг функционал ҳолати ҳамда профилактика чора-тадбирларини ишлаб чиқиш», 14.00.07–Гигиена (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Tib879.
Илмий раҳбар: Славинская Наталья Викторовна, тиббиёт фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Санитария, гигиена ва касб касалликлари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06. 2017.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Худайберганов Анатолий Сагатбаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Усманов Ислом Аббасович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида касбий таҳлика даражасини ва аёллар организмининг функционал ҳолати динамикасига ишлаб чиқариш омиллари ножўя таъсирининг олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар мажмуасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
юқори даражали шовқин ва чангнинг ишлаш қобилияти (r = 0,64) ва фаоллиги (r = 0,42)нинг пасайиши, ҳис қилиши (r = 1,0), кайфият (r = 0,47 )нинг бузилиши, ёритилганликнинг эса ишлаш (r = 0,79) қобилиятига, ҳис қилиш (r = 0,98)га, иш самардорлиги (r = 0,2) ва кайфияти (r = 0,25) корреляцион боғлиқлик мезонлари асосланган;
трикотаж ишлаб чиқариш корхоналаридаги ноқулай микроиқлим шароитларини аёлларда касбий касалликларнинг ривожланиши, касбий таҳлика даражаси тўқув дастгоҳларининг операторлари ва тикувчи-мотористкаларда меҳнат шароитининг 3-синф 3-даражаси (3.3), бўяш, пардозлаш, бичиш, дазмоллаш ва кашта тикув цехлари аёлларида 3-синф 2-даражаси (3.2.) мансублиги исботланган;
трикотаж корхоналари тўқувчиларда чангга боғлиқ аллергик касалликлар, тикувчи-моторист ва дазмоллаш касбида елка камари мушакларининг ўткир ва сурункали миопатияси, тўқувчи, бўёқчи, бичувчи, сиқув машинаси операторлари, дазмоллаш ва кашта тикувчи аёлларнинг оёқ веналарининг варикоз кенгайиши оқибатида касбий таҳликаси эҳтимоли мавжудлиги исботланган;
трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида меҳнат операцияларининг бажарилиши аёллар организмидаги турли тизимларнинг функционал ҳолати кўрсаткичларида ножўя силжишларни келтириб чиқариши ҳамда силжишлар йилнинг иссиқ даврида кучайиши учинчи синф биринчи хавфлилик даражасидан ортиб кетиши исботланган;
трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида меҳнат шароитини соғломлаштириш, меҳнат ва дам олиш тартибини оқилона ташкил қилиш, ишлаб чиқариш омилларига боғлиқ касбий касалликларнинг олдини олишга қаратилган тавсиялар аёллар саломатлик ҳолатини мустаҳкамлаш ва касбий хавф омиллари таҳликасининг олдини олиш тизими такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистоннинг трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида банд бўлган аёлларнинг меҳнат гигиенаси, касбий таҳликаси ва улар организмининг функционал ҳолати ҳамда профилактика чора-тадбирларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Трикотаж фабрикаларига қўйилган гигиеник талаблар» 0262-2009-сонли санитария меъёр ва қоидаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 8н-д/135-сон маълумотномаси). Мазкур санитария меъёр ва қоида асосида трикотаж фабрикаларини аҳоли яшаш минтақаларида жойлаштириш, лойиҳалаштириш ва қуришда қўйилган гигиеник талаблар ишлаб чиқлган;
«Ўзбекистон Республикаси трикотаж фабрикаларида ишловчи аёлларнинг ишлаш ва  дам олиш тартибини рационаллаштириш» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 8н-д/135-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома трикотаж корхналарида фаолият олиб бораётган аёлларнинг меҳнат шароитлари ва дам олиш тартибини рацоналлаштириш ва уларнинг саломатлик ҳолатининг издан чиқишини олдини олиш ва касбий касалликларни камайтириш имконини берган;
«Трикотаж фабрикаларида ишловчи аёлларнинг иш шароитини соғломлаштириш» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 8н-д/135-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома трикотаж фабрикаларида ишловчи аёлларнинг меҳнат шароитларини яхшилаш орқали иш самардорлигини ошириш, саломатлик ҳолатини мустаҳкамлаш ва касбий касалликларни камайтириш имконини берган;
трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида банд бўлган аёлларнинг меҳнат гигиенаси, касбий таҳликаси ва улар организмининг функционал ҳолати ҳамда профилактика чора-тадбирларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика давлат санитария маркази, Тошкент шаҳар ва Қашқадарё вилояти Давлат санитария эпидемиология назорати марказлари ҳамда  «Tash Tekstil» ҚК ва «Boyteks» тўқмачилик корхоналарининг ишлаб чиқариш амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 18 июлдаги 8н-з/133-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида огоҳлантирувчи ва жорий Давлат санитария назоратининг сифатини яхшилаш, ўқув жараёнининг сифатини ошириш, трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида ишловчи аёлларнинг меҳнат шароитини соғломлаштириш, зарарли ишлаб чиқариш омиллари даражасини пасайтириш, организмдаги турли функционал тизимлар кўрсаткичларининг барқарорлашуви, юқори меҳнат қобилиятини таъминлаш ва меҳнат жараёнларининг толиқтирувчи таъсирини пасайтириш имконини берган.