Мухамеджанова Нодира Исмаилджановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон Республикаси тиббиёт муассасаларидаги лаборатор текширувларининг сифат назорати тизимини шакллантириш”, 14.00.25–Клиник-лаборатор ва функционал диагностика (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.DSc/Tib283.
Илмий маслаҳатчи: Арипов Орифжон Абдумаликович, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.02.
Расмий оппонентлар: Хайбуллина Зарина Руслановна, тиббиёт фанлари доктори; Рустамова Хамида Елемесовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ройтман Александр Польевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия).
Етакчи ташкилот: Академик И.П. Павлов номидаги Биринчи Санкт-Петербург давлат тиббиёт университети (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: клиник лаборатор текширувларни ташкил қилувчи омилларни комплекс таҳлил қилиш асосида касалликни ташхислаш жараёнларини оптималлаштириш учун лаборатор текширишлар сифатини кафолатлаш тизимини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор лаборатория шароитида клиник-биохимик таҳлилларни бажаришда йўл қўйиладиган хатоликларни аниқлашнинг ўртача силжиш ва ўртача арифметик белгининг ўзаро нисбати ифодаланган вариация коэффициенти мезонлари ишлаб чиқилган;
клиник-таҳлил лабораториялар хизмати самарадорлигини оширишнинг асосий омилларидан бири сифатида бугунги кунда фаолият кўрсатаётган лабораторияларни марказлаштириш зарурати асослаб берилган;
тавсия этилган стандарт оперетив жараён барча клиник таҳлил лабораторияларда лаборатория ишларини ташкил этишнинг асосий иш воситасилиги ҳамда барқарор, бир хил, тўғри иш фаолияти юритишини таъминлаши аниқланган;
клиник-ташхисий лабораториялар фаолияти таҳлили ва лаборатория ҳудудий вариация коэффициенти ишлаб чиқилган;
юқори сезгир ва специфик лаборатор жиҳозлари ёрдамида олинган натижаларнинг ишончлилиги ички ва ташқи назорат ўтказиш ёрдамида кафолатланиши зарурияти асосланган;
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент вилоятида жойлашган тиббиёт муассасаларидаги лаборатор текширувларининг сифат назорати тизимини шакллантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Лаборатор текширувларини преаналитик босқичда сифатни таъминлаш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 14 январдаги 8н-р/3-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома клиник лаборатор диагностика хизматида фаолият кўрсатувчи тиббиёт муассасалари шифокор лаборантлари ҳамда лаборатория мудирларининг иш фаолияти сифатини яхшилаш имконини берган;
«Преаналитик босқичининг лабоарториягача бўлган қисмида амалиёт врачларини ишини енгиллаштириш мақсадида йўлланмаларни штрих кодлаш» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 14 январдаги 8н-р/4-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома умумий амалиёт шифокорлари беморларни қайд қилишида ва расмийлаштиришда иш фаолиятини енгиллаштириш имкониятини яратган;
тиббиёт муассасаларидаги лаборатор текширувларининг сифат назорати тизимини шакллантириш бўйича олинган натижалар соғлиқни сақлаш амалий фаолиятига, жумладан Тошкент вилояти шошилинч тез ёрдам илмий маркази, Санитария, гигиена ва касб касалликлар илмий-тадқиқот институти, Республика ОИТСга қарши кураш марказига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 11 февралдаги 8н-д/134-сон маълумотномаси). Натижада амалиётда преаналитик босқичда қилинадиган хатоликларнинг кескин камайишига ва даволовчи шифокорни расмийлаштиришга кетадиган вақтни қисқартиришга олиб келган, бу эса бемор кўриги учун кўпроқ вақт ажратишга имкон берган.