Sayt test rejimida ishlamoqda

Дадахўжаев Хасанбой Туланбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ғўза нав ва тизмаларининг морфо-физиологик ва қимматли хўжалик белгиларига гармселнинг таъсирини ўрганиш», 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Qх92.
Илмий раҳбар: Рахманкулов Саидакбар Рахмонкулович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.27.06.2017.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Нариманов Абдужалил Абдусаматович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Давронов Қодиржон Сотволдиевич, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўсимликшунослик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ғўза нав ва тизмаларининг миқдорий ва сифат белгиларига, морфо-физиологик кўрсаткичларига гармселнинг таъсири, ушбу стресс омилга бардошли ғўза навларини танлаш ва уларни гармселга бардошли янги ғўза нав ва тизмаларини яратиш бўйича генетик-селекцион изланишларга ҳамда гармселга мойил минтақаларда экиб кўпайтириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор сунъий ва табиий гармсел шароитларида ғўза нав ва тизмаларининг гармселга бардошлиликни белгиловчи морфо-физиологик кўрсаткичлари аниқланган;
сунъий ва табиий гармсел шароитларида Ўзбекистонда яратилган ва кенг майдонларда экилаётган 30 дан ортиқ ғўза нав ва тизмаларининг қимматли хўжалик белгиларига гармселнинг таъсири аниқланган ва бардошли нав ва тизмалар ажратиб олинган;
ғўза нав ва тизмаларининг сақланиб қолган ҳосил элементлари миқдори, физиологик адаптив кўрсаткичлари ҳамда морфологик белгилари бўйича гармселга бардошлилигини билвосита аниқлаш мумкин эканлиги исботланган;
моделлаштирилган сунъий гармсел шароитида ғўза навларининг гармселга бардошлилиги бўйича олинган натижалар табиий гармсел шароитида ҳам тасдиқланган, натижада гармселга бардошлиликни сунъий гармсел шароитида аниқлаш мумкин эканлиги исботланган;
гармселга бардошли деб топилган ғўза нав ва тизмалари ушбу омилга бардошли янги ғўза нав ва тизмаларини яратиш борасидаги генетик-селекцион изланишларга бошланғич манба сифатида ажратилган;
эртапишар, юқори тола сифатига эга ва гармселга бардошли янги С-2120 ғўза нави яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Ғўза навларининг морфо-физиологик кўрсаткичларига ва қимматли хўжалик белгиларига гармселнинг таъсири бўйича олиб борилган илмий изланиш натижалари асосида:
сунъий ва табиий гармсел шароитида ғўза нав ва тизмаларининг гармселга бардошлилигини аниқлаш усуллари яратилган ва ишлаб чиқаришга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 02/020-59-сон маълумотномаси). Натижада гармселга бардошли деб топилган ғўза навларидан гектаридан 39,243,1 центнер ёки андоза навга нисбатан 4,6–8,7 центнер юқори пахта ҳосили олишга эришилган; 
2015-2018 йилларда гармселга бардошли деб топилган ғўзанинг “Султон” нави 63748 гектар, “Бухоро-102” нави 27061 гектар, “Истиқлол-14” нави 1000 гектар, “С-6775” нави 1345 гектар ва “С-8290” нави 14150 гектар майдонга жорий этилган (Инновацион ривожланиш вазирлигининг 01/02-441-сон маълумотномаси). Натижада гармселга бардошли ушбу ғўза навларидан мазкур минтақаларда юқори ва сифатли пахта ҳосили олиш имкони яратилган; 
гармселга бардошли “Султон”, “Истиқлол-14”, “Бухоро-102”, “С-8290” ва “Жарқўрғон” ғўза навлари ва Л-422, Л-588, Л-7276 тизмалари бошланғич ашё сифатида селекцион-генетик изланишларда қўлланилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 02/020-59-сон маълумотномаси). Натижада гармселга бардошли ғўза нав ва тизмаларини яратиш ва гармселга мойил минтақаларда экиб кўпайтириш ҳамда кўзланган ҳосилни олиш имкониятини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish