Юсупова Хабиба Ирискуловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Умумий ўрта таълим мактабларида ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг педагогик шарт-шароитлари”, 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Ped375.
Илмий раҳбар: Сафарова Рохат Гайбиллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий- тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Наманган давлат университети, PhD.28.09.2018.Ped.76.02.
Расмий оппонентлар: Азимова Зиёда Эргашевна, педагогика фанлари доктори; Эгамбердиева Турғуной Ахмаджановна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: умумий ўрта таълим мактаблари ўқувчиларини миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг этнопедагогик механизмларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлаш жараёнининг моҳияти “Миллий ғоя ва маънавият асослари” интегратив курси бўйича умуммаданий компетенцияларни таркиб топтириш жараёни билан толерантлик маданиятини ривожлантиришнинг қайта алоқасини таъминлаш асосида аниқлаштирилган;
умумтаълим мактаблари ўқувчиларининг ижтимоий онгини шакллантиришнинг педагогик-психологик хусусиятларидан келиб чиқиб, матнли-диалогик, маданиятшуносликка оид, интегратив ва контекстли ёндашувларни уйғунлаштириш орқали ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг этнопедагогик шарт-шароитлари такомиллаштирилган;
мактаб, оила ва маданий-маърифий муассасалар ҳамкорлигини таъминлашга йўналтирилган коллаборатив таълим технологиясига асосланган когнитив, интерфаол, креатив, ижтимоий-маданий босқичларини киритиш орқали ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлаш мазмуни такомиллаштирилган;
ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашни таъминлашга хизмат қиладиган дидактик таъминот этнотуризм, этноэкскурсия, виртуал экскурсия, театр студиясини ташкил этиш бўйича диалогли, муаммоли, эмпатик, арт ва ўйин терапия машғулотларини интенсив лойиҳалаш механизмини жорий этиш асосида такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Умумий ўрта таълим мактаблари ўқувчиларини миллатлараро мулоқотга тайёрлаш бўйича илмий натижалар асосида:
ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлаш жараёнининг моҳияти, “Миллий ғоя ва маънавият асослари” интегратив курси бўйича умуммаданий компетенцияларни таркиб топтириш жараёни билан толерантлик маданиятини ривожлантиришнинг қайта алоқасини таъминлашга доир таклифлардан “Ўзбек тили”, “Рус тили”, “Миллий истиқлол ғояси ва маънавият асослари” фанлари бўйича малака талабларини такомиллаштиришда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 30 майдаги 01-02/2-2-162-сон маълумотномаси). Натижада умумий ўрта таълим мактабларида ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашда фанлараро алоқадорликни таъминлашга эришилган;
матнли-диалогик, маданиятшуносликка оид, интегратив ва контекстли ёндашувларни уйғунлаштириш орқали ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг этнопедагогик шарт-шароитлари, мактаб, оила ва маданий-маърифий муассасалар ҳамкорлигини таъминлашга йўналтирилган коллаборатив таълим технологиясига асосланган когнитив, интерфаол, креатив, ижтимоий-маданий босқичларни аниқлашга доир таклиф ва тавсиялар Ф1-ХТ-1-31247 рақамли “Ўқувчиларда ўзаро дўстона муносабатларга асосланиб ҳамкорликда фаолият кўрсатиш кўникмаларини шакллантириш стратегияси” мавзусидаги лойиҳа доирасида амалиётга татбиқ этилган (Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 30 майдаги 01-02/2-2-162-сон; Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 89-03-2344-сон маълумотномалари). Натижада таълим-тарбия жараёнида толерантлик, прагматик ва праксиологик педагогика имкониятларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган;
этнотуризм, этноэкскурсия, виртуал экскурсия, театр студиясини ташкил этиш бўйича диалогли, муаммоли, эмпатик, арт ва ўйин терапия машғулотларини интенсив лойиҳалаш механизмини жорий этиш асосида ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг дидактик таъминотидан ФЗ-2016-0909111822 рақамли “Дарсликлар ва ўқув адабиётлари мазмунига Шарқ педагогик тафаккури дурдоналарини сингдириш орқали ўқувчиларда “оммавий маданият”га қарши курашчанлик кўникмаларини шакллантириш механизмлари” мавзусидаги лойиҳа доирасида интерфаол машғулотларни ташкил этиш ва ўтказиш жараёнида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 1 июндаги 89-03-2344-сон маълумотномаси). Натижада “оммавий маданият”га қарши курашчанлик кўникмаларини шакллантиришда ўқувчиларни миллатлараро мулоқотга тайёрлашнинг коллаборатив технологиясидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.