Турдибоев Дилшод Хамидовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Академик лицейларда педагогик технологияни қўллаб, геометрияни ўқитиш методикаси ва амалиёти” 13.00.02 –Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (математика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/Ped322.
Илмий раҳбар: Тажиев Мамарежаб, педагогика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети ҳузуридаги PhD.28.03.2018.Ped.02.05 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Сатторов Эрмамат Норқулович, физика-математика фанлари доктори, доцент; Тайлақов Норбек Исақулович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: академик лицейларда педагогик технологиялар асосида геометрия ўқитиш методикасини такомиллаштириш ва амалиётга жорий қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўқувчиларда геометрия ўқув фанидан теоремаларни мустақил исботлаш кўникмасини шакллантиришнинг асосий талаблари ва ўзлаштириш кўрсаткич(назарий, амалий, мантиқий, дедуктив ва индуктив хулоса)ларини аниқловчи педагогик мезонларнинг ўзаро алоқадорлиги квалиметрик кўрсаткичлар асосида аниқлаштирилган;
академик лицейлардаги геометрия ўқув фани таълим мазмуни технологик ёндашув (ўқув материалини: табақалаштириш, индивидуаллаштириш, таянч тушунчаларни ўзлаштириш даражалари билан боғлаш, ўз-ўзини ўзлаштириш даражасини аниқлаш ва қайта ўзлаштиришга имконият яратиш) тамойиллари асосида такомиллаштирилган;
академик лицейлардаги геометрия ўқув фани мазмунини билимларни чуқур ўзлаштиришни назарда тутадиган дидактик ўқув мақсадлари асосида ўқув материалини ўзлаштириш (билиш, тушуниш, амалда қўллаш, таҳлил, синтез, хулоса ясаш) даражалари бўйича топшириқлар тузиш усуллари ишлаб чиқилган;
замонавий ахборот технологиялари воситасидан фойдаланиб, ўқувчиларни геометрия ўқув фанидан теоремаларни мустақил исботлаш кўникмасини шакллантириш (ўқув материални: таянч тушунча ва таянч теоремаларга ажратиб ўргатиш, босқичма-босқич ўзлаштириш) хусусиятлари устуворлиги асосида ўқувчилар билимини назорат қилиш жараёни такомиллаштирилган;
академик лицейлар геометрия таълими жараёнида педагогик технология имконият(педагогик мезонлар, технологик ёндашиш тамойиллари, ўзлаштириш даражалари бўйича топшириқлар ишлаб чиқиш, АКТдан фойдаланиш)лари устуворлигини таъминлаш асосида геометрия ўқитиш методикаси такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Академик лицейларда геометрия ўқув фанини ўқитишда педагогик технологияларни қўллаш бўйича тадқиқот иши натижалари асосида:
ўқувчиларда геометрик теоремаларни мустақил исботлаш кўникмасини шакллантиришнинг асосий талаблари ва ўзлаштириш кўрсаткичларини аниқловчи педагогик мезонларнинг ўзаро алоқадорлиги ва дидактик ўқув мақсадлар асосида ўқув материалини ўзлаштириш даражалари бўйича топшириқлар тузишга оид таклифлар академик лицейларда геометрия ўқув фани мазмунини ва ўқитиш методикасини такомиллаштириш жараёнида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 29 сентябрдаги 89-03-2139-сон маълумотномаси). Мазкур илмий-методик таклиф ва тавсиялар академик лицейлар ўқитувчиларининг коммуникатив, ижодкорлик ва касбий компетентлилик сифатларини ривожлантиришга йўналтирувчи дидактик восита сифатида хизмат қилган.
Академик лицейлар геометрия фани ўқув мазмунини педагогик тамойиллар ва замонавий ахборот технология имкониятлари асосида геометрия ўқитиш методикасини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялардан (ИТД-1-45) рақамли “Педагогик технологиянинг миллий модели асосида ўқув машғулотларнинг лойиҳасини тузиш ва амалиётда қўллаш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 28 февралдаги 89-03-897-сон маълумотномаси). Мазкур лойиҳа доирасида ишлаб чиқилган илмий ишланмалар математика таълимида илмий-назарий маълумотлардан кенг фойдаланиш, ўқув-методик таъминот яратиш ва ўқитиш методикасини такомиллаштиришга хизмат қилган.
Академик лицейларда педагогик технологиялар асосида геометрия ўқитиш методикасини такомиллаштириш ва педагогик технология имкониятларидан самарали фойдаланиш бўйича таклиф ва тафсиялардан А-1-33 рақамли “Олий таълим муассасаларидаги ўқув фанларининг модулли ўқитиш методикаси ва амалиёти (“Математика ўқитиш методикаси” таълим йўналиши мисолида)” мавзусидаги 2015-2017 йилларга мўлжалланган амалий лойиҳанинг 5.3 бандини бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 28 февралдаги 89-03-897-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф ва тафсиялар академик лицейларда геометрия ўқитиш методикасини такомиллаштириш, педагогик имкониятларини кенгайтириш ва геометрия таълим самарадорлигини оширишга хизмат қилган.