Нарзиева Наргиза Норкузиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Умумтаълим мактаб ўқувчиларида таянч компетенциялар асосида тадқиқотчилик кўникмаларини шакллантириш” 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).    
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Ped140.
Илмий раҳбар: Тайлаков Норбек Исакулович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон педагогика фанлари илмий- тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.28.03.2018.Ped.02.05.
Расмий оппонентлар: Маҳмудов Мэлс Ҳасанович, педагогика фанлари доктори, профессор; Рахимов Бахтиёр Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: умумтаълим мактаблари ўқувчиларининг таянч компетенциялар асосида тадқиқотчилик кўникмаларини шакллантириш механизмларини назарий ва амалий жиҳатдан такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўқувчиларда тадқиқотчилик кўникмалари шаклланганлигини аниқлаш мезонлари (муаммонинг эҳтиёжга мослиги, режалаштириш ва усулларни танлаш, қарорлар қабул қилиш, муаммонинг тушунарлилиги ва илмийлиги) таянч компетенциялар мазмунининг интегратив таъсирига (интилувчанликка, яратувчанликка, мантиқий фикрлашга, изланувчанликка, янгиликка,  аналитик ва синтетик фикрлашга) устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
тадқиқотчилик фаолиятига хос прогнозлаш, лойиҳалаш, моделлаштириш методлари тадқиқотчилик кўникмаларини ривожланиш даражасининг оптимал педагогик-психологик принципларини (мантиқийлик, тизимлилик, кўпқирралилик) белгилаш асосида такомиллаштирилган;
тадқиқотчилик кўникмаларини шакллантириш босқичлари эвристик-продуктив фаолиятли таълим технологияларининг тадқиқотчиликка йўналтирувчи хоссаларидан (муаммоли вазият яратиш, ўқув фаразларини шакллантириш, таснифлаш, таққослаш, тизимлаштириш, аниқлаштириш, исботлаш) фойдаланишга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
ўқувчиларда интелектуаллик ва ижодий-яратувчанликни ривожлантиришга оид илмий-методик таъминот умумтаълим мазмуни учун маълумотлар таҳлили, тезкор қарорлар қабул қилиш, қўллаш, муаммоли ва ижодий машқлар комплексини ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Таянч компетенциялар асосида ўқувчиларда тадқиқотчилик кўникмаларини шакллантиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
тадқиқотчилик кўникмаларини шакллантириш босқичлари, эвристик-продуктив фаолиятли таълим технологияларининг тадқиқотчиликка йўналтирувчи хоссаларидан фойдаланишга доир таклифлар Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 187-сон қарори 3-иловаси билан тасдиқланган “Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг умумтаълим фанлари бўйича малака талаблари” мазмунига сингдирилган (Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 5 мартдаги 01-02/2-2-76-сон маълумотномаси). Мазкур малака талаблари умумий ўрта таълим мактабларида ўқитиладиган умумтаълим фанлари мазмунини ишлаб чиқиш, ўқувчилар билимини баҳолаш сифатини оширишга хизмат қилган;
ўқувчиларда тадқиқотчилик кўникмалари шаклланганлигини аниқлаш мезонлари, таянч компетенциялар мазмунининг интегратив таъсирига доир таклифлардан Халқ таълими вазирининг 2017 йил 3 июлдаги “Умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартлари талаблари асосида такомиллаштирилган ўқув дастурларини тасдиқлаш ва амалиётга жорий этиш тўғрисидаги”ги 190-сон буйруғини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 5 мартдаги 01-02/2-2-76-сон маълумотномаси). Ушбу ўқув дастурлари умумий ўрта таълимнинг ўқув жараёнларини ташкил этиш, фанга оид дарслик ва ўқув қўлланмаларни такомиллаштириш имкониятини яратган;
тадқиқотчилик фаолиятига хос прогнозлаш, лойиҳалаш, моделлаштириш методлари тадқиқотчилик кўникмаларини ривожланиш даражасининг оптимал педагогик-психологик принциплари, ўқувчиларда интеллектуаллик ва ижодий-яратувчанликни ривожлантиришга оид илмий-методик таъминот, умумтаълим мазмуни учун маълумотлар таҳлили, тезкор қарорлар қабул қилиш, қўллаш, муаммоли ва ижодий машқлар комплексига доир илмий асосланган тавсиялардан А1-ХТ-1-19701 рақамли “Ўқувчиларнинг ўқув-билув имкониятларини кенгайтиришга хизмат қиладиган вазиятларни лойиҳалаш механизмлари” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 5 мартдаги 01-02/2-2-76-сон маълумотномаси). Лойиҳа доирасида “Ўқувчиларда дўстона муносабатлар асосида ҳамкорлик кўникмаларини шакллантириш жараёнининг мазмуни” номли методик қўлланма ишлаб чиқилиб, умумий ўрта таълим мактаблари ўқув-тарбия жараёнига татбиқ қилинган.