Sodiqova Shohida Marhaboevnaning

doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

    I. Umumiy ma’lumotlar

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: «Jamiyatni modernizatsiyalash jarayonida keksalarni ijtimoiy himoyalashning sotsiologik tahlili», 22.00.02 – «Ijtimoiy tuzilish, ijtimoiy institutlar va turmush tarzi»(sotsiologiya fanlari bo‘yicha).

Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /sotsiologiya fanlari nomzodi/.

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.3–4.S6.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti huzuridagi 16.07.2013.F.01.04 raqamli ilmiy kengash.

Ilmiy maslahatchining F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: yo‘q

Rasmiy opponentlar:Ganieva Marifat Xabibovna, sotsiologiya fanlaridoktori, professor; Ata-Mirzaev Ozod, geografiya fanlari doktori, professor; Xolbekov Abdug‘ani Jumanazarovich, sotsiologiya fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot:Samarqand davlat universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

    II. Tadqiqotning maqsadi jamiyatni modernizatsiyalash jarayonida keksalarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashni takomillashtirish yuzasidan taklif va tavsiyalarni ishlab chiqish hamda yoshlarni tarbiyalashda keksalik ijtimoiy maqomining o‘ziga xos xususiyatlarini ochib berishdan iborat.

    III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

ilk bor millatning mental va etnomadaniy xususiyatlari va gerontologik belgilarni e’tiborga olgan holda, jamiyat ijtimoiy tuzilmasining differensiyalashgan guruhlarga bo‘linishi asoslangan;

keksalarni ijtimoiy himoyalashda shaxsga fenomenologik yondashuv (insonning biologik, psixologik, ijtimoiy qarishi, o‘z-o‘zini anglashi, shaxslararo va institusional munosabatlarni barqarorlashtirish va regulyasiya qilish xususiyati) orqali sotsiologik so‘rovnomaning modifikatsiyalashtirilgan ijtimoiy-ma’naviy shakli ishlab chiqilgan;

jamiyat ijtimoiy tuzilmasida keksalarning hayot faoliyatini tashkil etish tizimini sifat jihatdan yangi bosqichga ko‘tarishga yo‘naltirilgan keksalarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan;

keksalikning xronologik, psixologik va sotsiologik jihatlarini Lauton shkalasi bo‘yicha baholash mezonlari (sog‘lom turmush tarzi, ijtimoiylashuv jarayoni, jamiyatdagi o‘rni) ishlab chiqilgan.

    IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

Jamiyatni modernizatsiya qilish jarayonida keksalarni ijtimoiy himoyalash bo‘yicha ishlab chiqilgan ijtimoiy-sotsiologik takliflar asosida:

yoshlarni milliy qadriyat va an’analar ruhida tarbiyalashda keksalarning ijtimoiy maqomini yanada yuksaltirish «Nuroniy» jamg‘armasi Markaziy kengashining (2014 yil 20 dekabrdagi 05-01/472-son xati) tavsiyasi bilan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 18 fevraldagi 2302-son «Keksalarni e’zozlash yili» Davlat dasturining 38, 39, 42, 46, 48, 49, 52, 64, 66-bandlarini tayyorlashda foydalanilgan («Nuroniy» jamg‘armasi Markaziy kengashining 2015 yil 25 fevraldagi 02/120-son dalolatnomasi). Bunda keksalarga bo‘lgan e’tiborni yanada kuchaytirish, ularni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, oila va jamiyatdagi roli va nufuzini yanada oshirishga xizmat qilgan;

yolg‘iz keksalar va nogironlarni qo‘llab-quvvatlash borasida ularga ijtimoiy-ma’naviy xizmat ko‘rsatishni tashkil etish (keksalarning hayot faoliyatini tashkil etish tizimini sifat jihatdan yangi bosqichga ko‘tarish) samaradorligini oshirish borasidagi takliflar Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi tavsiyasi bilan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2015 yil 10 avgustdagi 237-son «Keksalar va nogironlarni qo‘llab-quvvatlash va manzilli ijtimoiy himoya qilish bo‘yicha chora-tadbirlarni yanada kuchaytirish to‘g‘risida»gi qarorini tayyorlashda foydalanilgan. (Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining 2016 yil 3 martdagi 02–07/709-sondalolatnomasi). Mazkur takliflar yolg‘iz keksalar va nogironlarga ijtimoiy xizmatlar ko‘rsatish tizimida malakali ijtimoiy ish xodimlarini tayyorlash samaradorligini oshirish imkonini bergan;

modifikatsiyalashtirilgan so‘rovnomaning ijtimoiy-ma’naviy shakli «Ijtimoiy fikr» jamoatchilik markazi faoliyatiga joriy qilingan («Ijtimoiy fikr» jamoatchilik markazining 2015 yil 11 avgustdagi 01–10/262 dalolatnomasi). So‘rovnoma ijtimoiy tuzilmalarni gerontologik tavsiflash va shaxsga fenomenologik yondashuvlarning ilmiy, ijtimoiy-ma’naviy mohiyatini ochishdagi ijtimoiy samaradorlikni ta’minlashga imkon yaratgan;

keksalikning xronologik, psixologik va sotsiologik  jihatlarini Lauton shkalasi bo‘yicha baholash mezonlari O‘zbekiston faxriylarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash «Nuroniy» jamg‘armasi faoliyatiga joriy qilingan («Nuroniy» jamg‘armasi Markaziy kengashining 2015 yil 25 fevraldagi 02/120-son dalolatnomasi). Mazkur baholash mezonlarining «Nuroniy» jamg‘armasi faoliyatiga joriy qilinishi katta avlod vakillarining jamiyat ijtimoiy tuzilmasidagi maqomini yanada yuksaltirish, ijtimoiy-ma’naviy talabini yanada sifatli qondirishga xizmat qilgan.