Хонхужаева Анзурат Султоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Тожик тилининг тўй ва мотам маросимларига оид этнографик лексикаси (Самарқанд лаҳжаси асосида)”, 10.00.05–Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (Тожик тили ва тожик адабиёти) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Fil733.
Илмий раҳбар: Истамова Марҳабат Джураевна, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.27.06.2017.Fil.02.03 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Шокиров Туғрал Сирожевич, филология фанлари доктори, профессор; Ахмедова Дилфуза Рафукжановна, филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Самарқанд ҳудудида яшовчи тожиклар шевасидаги тўй ва мотам маросимларига оид этнографик лексикасини тадқиқ этиш орқали билингвизм ҳодисасининг этнографик бирликларда акс этишини кўрсатиш, ҳудуддаги тожиклар тилида қўлланувчи этнографизмларнинг лексик-семантик хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий  янгилиги:
ўзбек ва тожик халқларининг урф-одат ва маънавий қадриятларининг ўзаро ўхшашлиги ҳар икки тилдаги этнографик лексиканинг шаклланиши ва ривожланишига баракали таъсир қилганлиги, этнографик сўзларнинг этимологиясида ҳам шу ҳолат муҳим роль ўйнагани асосланган;
тожик тилининг Самарқанд лаҳжаси этнографик лексикаси маҳаллий аҳолининг миллий-маданий турмуш тарзи, урф-одатлари ва анъаналарига мос равишда таркиб топгани ҳамда бу лексик қатлам ўзбек-тожик билингвизми шароитида шакллангани далилланган;
оилада фарзанднинг туғилиши ва парвариши билан боғлиқ бўлган ақиқа, исм қўйиш, бешикка солиш, чилла, соч олиш, тиш чиқиш маросимлари, мучал ва суннат тўйлари билан боғлиқ этнографизмларнинг этнолингвистик, этимологик, лексик-семантик хусусиятлари очиб берилган;
мотам ва тўй маросимларини ўтказиш билан боғлиқ лексик қатламнинг этнолингвистик жиҳати, маъновий-тематик гуруҳлари аниқланган, уларнинг нутқий истеъмолдаги луғавий ва семантик хусусиятлари асосланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тожик тилининг тўй ва мотам маросимларига оид этнографик лексикаси олинган илмий натижалар асосида:
Самарқанд тожиклари лаҳжасидаги этнографизмлар бошқа вилоят тожикларининг этнографизмларидан ўзига хос хусусиятлари билан ажратиб турганлиги хусусидаги хулосалардан ОФ-Ф8-027 рақамли “Қўлёзма манбаларнинг миллий маънавий ва адабий мерос тарғиботидаги аҳамияти” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 5 апрелдаги 89-03-1335-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг амалиётда татбиқ этилиши тилшунослик, этнология ва этнография соҳаларига доир терминларнинг мазмун-моҳияти ҳамда тожик-ўзбек икки тиллигига доир илмий тушунчаларнинг мазмунини аниқлаштиришга хизмат қилган;
Самарқанддаги тожик халқининг маросимга хос лаҳжасида бошқа халқ тилидан ўтган: туркча-ўзбекча, арабча, русча ва аралаш [гибрид] сўзларни ҳам кўриш мумкинлиги тўғрисидаги хулосалардан ОТ-Ф8-062 рақамли “Тил тараққиётининг деривацион қонуниятлари” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 5 апрелдаги 89-03-1335-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчилар Самарқанд вилояти тожик ва ўзбек тилларига хос лексемаларнинг ҳосил бўлиши йўллари хусусида маълумотга эга бўлган;
Самарқанд шевасидаги этнографизмларнинг ўзига хос хусусиятларига эгалиги, ўзбек ва тожикларнинг этнографизмларида ҳам кўплаб ўхшашликлар мавжудлиги юзасидан келтирилган илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O’zbekiston” телеканалининг “Ижод завқи”, “Бедорлик”, “Адабий жараён”, “Этноглобус” дастурлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “O‘zbekiston” телеканали ДУКнинг 2019 йил 27 мартдаги O`Z/K-1-55-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланилиши томошабинларни Самарқандга хос этнографизмлар билан таништиришда, кўрсатувнинг қизиқарли ва оммабоп бўлишини таъминлашда муҳим аҳамият касб этган;
тадқиқот асосида яратилган “Луғати тафсирии лексикаи этнографии точикони Самарқанд (дар асоси маводи маросимҳои тўй ва мотам)” изоҳли луғати (978-9943-5374-1-5) тузилган. Бу тил таълимида ўқувчиларнинг филологик билимларини оширишга хизмат қилган.