Холмаматов Фарҳоджон Кубаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тижорат банкларининг кредитлаш амалиётини такомиллаштириш”, 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/Iqt727.
Илмий раҳбар: Каралиев Турабой Маматқулович, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.27.06.2017.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Олимжонов Одил Олимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Куллиев Истам Янгимуродович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон тижорат банкларининг кредитлаш амалиётини такомиллаштиришга доир таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тижорат банкларида кредитлардан кўрилган зарарларни қоплашга мўлжалланган захира ажратмаларининг меъёрий даражадан ошишига йўл қўймаслик ва соф фоизли маржа кўрсаткичининг барқарор даражасини таъминлаш йўли билан кредитлардан олинадиган фоизли даромадларнинг тижорат банкларининг ялпи даромади ҳажмидаги салмоғини ошириш таклиф этилган;
жисмоний шахсларга бериладиган чакана кредитлар миқдорини ошириш йўли билан тижорат банклари кредит портфелининг диверсификация даражасини ошириш таклиф қилинган;
жисмоний шахсларни кредитга лаёқатлилигини скоринг таҳлил усулида баҳолаш мезони сифатида “қарзни қоплаш кўрсаткичи”ни киритиш таклиф этилган;
тижорат банкида битта соҳа ёки тармоққа берилган кредит лимитини ўрнатиш асосида кредит портфелини диверсификациялаш такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тижорат банкларининг кредитлаш амалиётини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тижорат банкларида кредитлардан кўрилган зарарларни қоплашга мўлжалланган захира ажратмаларининг меъёрий даражадан ошишига йўл қўймаслик ва соф фоизли маржа кўрсаткичнинг барқарор даражасини таъминлаш йўли билан кредитлардан олинадиган фоизли даромадларнинг тижорат банкларининг ялпи даромади ҳажмидаги салмоғини ошириш таклифи “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ амалиётига жорий этилган (“Ўзсаноатқурилишбанк” АТБнинг 2019 йил 17 майдаги 08-1-01-15/473-сон маълумотномаси). Мазкур таклифни амалиётга қўллаш натижасида “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ ялпи даромади ҳажмида кредитлардан олинган фоизли даромадларнинг улуши 8,1 фоизли пунктга ошган;
жисмоний шахсларга бериладиган чакана кредитлар миқдорини ошириш йўли билан тижорат банклари кредит портфелининг диверсификация даражасини ошириш таклифи “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ амалиётига жорий этилган (“Ўзсаноатқурилишбанк” АТБнинг 2019 йил 17 майдаги 08-1-01-15/473-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий қилиниши натижасида “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ томонидан жисмоний шахсларга берилган чакана кредитлар миқдори 2017 йилда 2016 йилга нисбатан 2,7 мартага ошган;
жисмоний шахсларни кредитга лаёқатлилигини скоринг таҳлил усули ёрдамида баҳолаш мезони сифатида қарзни қоплаш даражаси кўрсаткичини киритиш таклифи “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ амалиётига жорий этилган (“Ўзсаноатқурилишбанк” АТБнинг 2019 йил 17 майдаги 08-1-01-15/473-сон маълумотномаси). Бунда оиланинг бир ойлик барча умумий даромадларидан бир ойлик барча харажатларини чегириб ташлагандан кейинги қоладиган соф даромадни қайтариш жадвали бўйича бир ойлик тўлов суммасига нисбати сифатида аниқлаш таклифи “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ тизимида кредитлаш ва унга тенглаштирилган операцияларни амалга ошириш Тартиби”ни ишлаб чиқишга хизмат қилган;
тижорат банклари томонидан битта соҳага ва битта тармоққа бериладиган кредитларнинг илғор хориж тажрибаси асосида лимит ўрнатиш ва ушбу лимитга қатъий риоя этиш йўли билан банклар кредит портфелининг оптимал диверсификация даражасини таъминлаш таклифи “Қишлоқ-қурилишбанк” АТБ амалиётга қабул қилинган (“Қишлоққурилишбанк” АТБнинг 2019 йил 17 майдаги 08/34-014154-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф АТБ “Қишлоқ қурилиш банкининг 2017 йилга мўлжалланган кредит сиёсатини ишлаб чиқишга хизмат қилган.