Танибердиев Акмал Абдуғаниевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олий таълим муассасаларида жисмоний тарбия дарслари учун кластер модулини ишлаб чиқиш”, 13.00.04–Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари назарияси ва методикаси (педаогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.3.PhD/Ped1055.
Илмий раҳбар: Халмухамедов Рустам Деканович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмо¬ний тарбия ва спорт университети, DSc.27.06.2017.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Алламуратов Шухрат Иноятович, биология фанлари доктори, доцент; Солиев Ҳамидулло Хошимович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: олий таълим тизимида “Жисмоний маданият ва спорт” фанини ўқитиш учун кластер модулини ишлаб чиқиш ва педагогик тажрибада текширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий таълим муассасаларида жисмоний маданият ва спорт фанини ўқитишда кластер-модул методини қўллаш аҳамияти аниқланган;
олий таълим муассасаларида таҳсил олувчи талабаларнинг (ўғил ва қиз) жисмоний (куч, тезкор-куч, тезлик, чаққонлик, чидамлилик сифатлари) тайёргарлиги кўрсаткичлари аниқланган;
таълим муассасаларида “Жисмоний маданият ва спорт” фани бўйича дастурий ва динамик кластер тузилмаси ишлаб чиқилиб, модулли ўқитишнинг таркибий элемент-ларининг қиймат ўзгариши аниқланган;
кластер-модулли ўқитиш услубини қўллаш орқали “Жисмоний маданият ва спорт” фани бўйича ўқув жараёнини ташкиллаштириш методикаси такомиллаш¬тирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Олий таълим муассасаларида жисмоний тарбия дарслари учун кластер модулини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
олий таълим муассасаларида жисмоний маданият ва спорт фанини ўқитишда кластер-модул методини қўллашга оид таклифлар Гулистон давлат универси¬тетининг жисмоний тарбияга ихтисослашмаган талабаларига “Жисмоний маданият ва спорт” фанини ўқитишда қўлланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги¬нинг 2018 йил 25 майдаги 89-03-1619-сон маълумотномаси). Натижада ўғил бола талаба¬ларнинг тезлик сифати 13–19% га, чидамлилик сифати 7–8% га, қўл мушак¬ларининг кучи 33%га, оёқ мушакларининг кучи 11–13,4% га, қиз бола талабаларнинг турган жойидан узунликка сакраш натижалари 16–18 см га, 60 м. югуриш натижалари 1,2 сонияга, 500 м югуриш натижалари 0,45–0,47 сонияга, таянчда ётган ҳолатда қўлларни букиб-ёзиш (гимнастика ўриндиғида таянчда) натижалари 2,4–3,2 мартага ўсишига хизмат қилган;
олий таълим муассасаларида таҳсил олувчи талабаларнинг жисмоний тайёргарлиги кўрсаткичларига оид таклифлар Тошкент темир йўл муҳандислари институтининг талаба-ларига “Жисмоний маданият ва спорт” фанида қўлла¬нилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирли¬гининг 2018 йил 25 майдаги 89-03-1619-сон маълумотномаси). Натижада ўғил болаларнинг тезлик сифати 15–17% га, чидамлилик сифати 9–11% га, қўл мушакларининг кучи 21–23% га, оёқ мушакларининг кучи 13–15,5% га, қиз болаларда турган жойидан узунликка сакраш натижалари 19–21 см га, 60 м югуриш натижалари 1,2–1,8 сонияга, 500 м югуриш натижалари 0,64–0,72 сонияга, таянчда ётган ҳолатда қўлларни букиб-ёзиш (гимнастика ўриндиғида таянчда) натижалари 4,2-5,3 мартага яхшиланган;
дастурий ва динамик кластер тузилмаси ишлаб чиқилиб, кластер-модулли ўқитишнинг таркибий элементларининг қиймат ўзгариши аниқлаш бўйича кластер-модул методи Тошкент вилояти Чирчиқ давлат педагогика институтининг талабаларини ўқитишда қўлланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 16 августдаги 89-03-1619-сон маълумотномаси). Натижада ўғил болаларнинг тезлик сифати 16–18% га, чидамлилик сифати 10–12% га, қўл мушакларининг кучи 23–25% га, оёқ мушакларининг кучи 15–17% га, қиз болаларда турган жойидан узунликка сакраш натижалари 19–22 см га, 60 м югуриш натижалари 1,3–1,9 сонияга, 500 м югуриш натижалари 0,71–0,86 сонияга, таянчда ётган ҳолатда қўлларни букиб-ёзиш (гимнастика ўриндиғида таянчда) натижалари 4,9–5,8 мартага яхшиланган;
кластер-модулли ўқитиш услубини қўллаш орқали “Жисмоний маданият ва спорт” фани бўйича ўқув жараёнини ташкиллаштириш методикаси Гулистон давлат университетининг жисмоний тарбияга ихтисос¬лашмаган талабаларини ўқитишда қўлланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 25 майдаги 89-03-1619-сон маълумотномаси). Натижа¬да ўғил бола талабаларнинг тезлик сифати 14,3–15,4% га, чидамлилик сифати 6,7–9,8% га, қўл мушак¬ларининг кучи 33%га, оёқ мушакларининг кучи 10,4–11,5% га, қиз бола талаба¬ларнинг турган жойидан узунликка сакраш натижалари 19–19,5 см га ўсишига хизмат қилган.