Sayt test rejimida ishlamoqda

Alimardanov Olim Tuylievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Kartoshka hosildorligiga turli qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarining ta’siri», 06.01.08–O‘simlikshunoslik (qishloq xo‘jaligi fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.1.PhD/Qx381.
Ilmiy rahbar: Ostonaqulov Toshtemir Eshimovich, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand veterinariya medisinasi instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti, DSc.27.06.2017.Qx.42.01.
Rasmiy opponentlar: Atabaeva Halima Nazarovna, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, professor; Nizomov Rustam Axrolovich, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, katta ilmiy xodim.
Etakchi tashkilot: O‘simlikshunoslik ilmiy-tadqiqot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida turli parvarishlash tadbirlari va qator oraliqlari kengligida o‘stirilgan kartoshka o‘rta tezpishar navlarining o‘sishi, rivojlanishi, tuproq fizik va suv xossalari hamda hosilning shakllanishi, tovar va urug‘bop hosildorlikka ta’sirining yuqori, sifatli va arzon hosilni ta’minlovchi tadbirlar tizimini ishlab chiqishdan iborat.  
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor Surxondaryo viloyatining qadimdan sug‘oriladigan och tusli bo‘z  tuproqlari sharoitida ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida kartoshka o‘rta tezpishar navlari maqbul qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarida o‘stirilganda yuqori tovar va urug‘bop hosil etishtirish agrotexnologiyalari takomillashtirilgan;
ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida kartoshka o‘stirilgan paykal tuprog‘ining fizik xossalari, harorati va namligini boshqarish aniqlangan;
kartoshka navlari ertagi va ikkihosilli ekinlar sifatida turli qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarida o‘stirilgan o‘simlikning o‘sishi, rivojlanishi va hosil shakllanishi asoslangan;
turli qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarida kartoshka navlari umumiy, tovar va urug‘bop hosil chiqimi, ko‘payish koeffisienti bo‘yicha aniqlangan;
ertagi ekin sifatida turli qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarida etishtirilgan kartoshka navlari hosili yozda yangi kovlangan tuganaklardan qayta ekilganda dala unuvchanligi, poya shakllanishi va hosildorligi asosida ikki hosilli ekinga mosligi aniqlangan;
ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida kartoshka «Sante» va «Yaroqli-2010» navlari maqbul qator oraliqlari va parvarishlash tadbirlarida o‘stirishning samaradorligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Kartoshka o‘rta tezpishar navlarini ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida o‘stirishda maqbul qator orasi kengligi va parvarishlash tadbirlarini qo‘llashga imkon beruvchi texnologiyasini yaratish bo‘yicha olib borilgan tadqiqot natijalari asosida:
fermer va tomorqa xo‘jaliklari uchun «Surxondaryo viloyati sharoitida kartoshka navlarini ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida o‘stirishning qulay ekish usuli va parvarishlashga oid tavsiyalar» ishlab chiqilgan va tasdiqlangan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 15 dekabrdagi 02/029-2068-son ma’lumotnomasi). Bunda fermer va dehqon xo‘jaliklarida ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida kartoshka o‘rta tezpishar navlarini etishtirish texnologiyasini maqbullashtirish bo‘yicha zarur tavsiyalar berilgan;
kartoshkaning o‘rtatezpishar «Sante», «Yaroqli-2010» va boshqa navlarini ertagi va ikki hosilli ekinlar sifatida o‘stirishda qator orasini 90 sm qilib, o‘suv davrida parvarishlashni “Amak” frezali-kul`tivator yoki KRN-2,8A kul`tivatoriga qo‘shimcha moslama o‘rnatib, 1-marta 18 sm, 2-marta 23 sm chuqurlikda 8–10 sm himoya zonasi  qoldirib yumshatish va jo‘yak olish texnologiyasi joriy etilgan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 15 dekabrdagi 02/029-2068-son ma’lumotnomasi). Natijada kartoshkaning gektardan 28,7–32,7 (ertagi) va 25,3–28,2 tonnagacha (ikki hosilli ekinda) tovar hosildorlikka erishilgan;
Surxondaryo viloyati qadimdan sug‘oriladigan och tusli bo‘z tuproqlari sharoitidagi Angor tumani «Shodibek Sunnatbek Surxon», «Raxmonali Angor», «Tallimoron To‘lqin», Jarqo‘rg‘on tumani «Zamon», «Obod Surxon Fayz» fermer xo‘jaliklarida mazkur texnologiya 23,9 gektar maydonga joriy etilgan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2018 yil 15 dekabrdagi 02/029-2068-son ma’lumotnomasi). Buning natijasida har gektardan 10,0–13,8 mln. so‘mgacha sof daromad olingan va 54,0–72,2% rentabellikka erishilgan.

Yangiliklarga obuna bo‘lish