Пулатова Рушания Захидовнанинг
докторлик диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Кичик ёшдаги болаларда сепсиснинг клиник кечишида иммунитет тизимлараро регуляциясининг қонуниятлари», 14.00.09–педиатрия (тиббиёт фанлари)
Талабгорнинг илмий ва илмий-педагогик фаолият олиб боришга лаёқати бўйича тест синовидан ўтгани ҳақида маълумот: /тиббиёт фанлари номзоди/.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 30.09.2014/Б2014.5.Tib398.
Илмий маслаҳатчи: Махмудов Орхан Серадждинович,тиббиёт фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассасаноми: Республика ихтисослаштирилган педиатрия илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти ҳузуридаги фан докторли илмий даражасини берувчи 16.07.2013.Tib.18.01 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Дегтярева Марина Васильевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шамсиев Фазлиддин Сайфутдинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Арипова Тамарахон Уктамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Россия Федерацияси, И.П.Павлов номидаги Давлат тиббиёт универститети, Санкт-Петербург
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. эрта ёшдаги болаларда сепсиснинг клиник кечиши ва оқибатлари, прогнозини белгиловчи иммунитетнинг тизимли бошқарув қонуниятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
илк маротаба сепсиснинг ўнта қўзғатувчисига спонтан ва специфик лимфотоксинларни аниқлаш усули ишлаб чиқилган ҳамда уларнинг нисбатини аниқлаш асосида иммунитет тизимидаги медиаторли дисбаланснинг уч тури ажратиб олинган;
сепсис билан касалланган эрта ёшдаги болалар иммунитет тизимининг касаллик клиник кечиши ва якунини белгилаб берувчи медиаторли дисбаланс турига боғлиқлиги аниқланган;
эрта ёшдаги болаларда сепсисни даволаш самарадорлигини баҳолашда лимфотоксинларни аниқлашнинг диагностик аҳамияти исботланган;
эрта ёшдаги болаларда инфекцияли жараён тарқалишининг клиник-лаборатор мезонлари ҳамда турли яллиғланишга қарши цитокинлар нисбати, шунингдек, бактериемия даражасини тизимли баҳолаш асосида сепсиснинг клиник кечиши ва оқибатларини прогнозлаш имконияти аниқланган;
эрта ёшдаги болаларда медиатор дисбаланс вариантини аниқлашга асосланган сепсисни даволаш динамикасида объектив баҳолаш усуллари ва самарадорлигини прогнозлаш усулларидан фойдаланиб, иммунитет тизими кўрсаткичларини коррекциялашга йўналтирилган патогенетик асосланган, дифференциал даволаш схемалари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сепсис қўзғатувчи- ларига нисбатан яллиғланишнинг специфик медиаторлари кўрсаткичларини аниқлаш ҳамда этиологик ташхислашнинг ўтказилаётган даво самарадор- лигини баҳолаш усули (№IAP 03260, 18.12.2006 й.) ҳамда септик жараён ривожланишида инфекция генерализациясини ўз вақтида аниқлаш ва касаллик оқибатини прогнозлаш имконини берувчи клиник-лаборатория мезонларига ( №IAP 03347, 23.04.2007 й.) Ўзбекистон Интеллектуал мулк агентлиги ихтиро патенти олинган. Мазкур усуллар Бухоро вилояти болалар юқумли касалликлар шифохонаси ҳамда Самарқанд вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази амалиётига татбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирининг 17 декабрь 2015 йил 8Н-3/28–сон маълумотномаси). Улар эрта ёшдаги болаларда сепсис касаллигини ташхислаш-даволаш тактикасини янада яхшилаш имконини берди, шу билан бирга иқтисодий-ижтимоий жиҳатдан кам сарф-харажат қилиб бўлиб, даволаш самарадорлигининг ошишига, беморни шифохонага ётқизилиши 21 фоизга камайишига ва ўрин кунлари 1,5 кунга қисқаришига, касаллик ремиссия даврининг узайиши ва салбий оқибатларнинг камайишига олиб келди.
