Mavlyanova Nigora Narimanovananing
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Xomila yo‘qotish sindromi rivojlanishi xavfining molekulyar-genetik prognozlash va diagnostikasini takomillashtirish», 14.00.01–Akusherlik va ginekologiya  (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.2.PhD/Tib613.
Ilmiy rahbar: Najmutdinova Dilbar Kamariddinovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti  DSc.27.06.2017.Tib.29.01.
Rasmiy opponentlar: Sultanov Saidazim Nasirovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Gel`dieva Margarita Sobirovna, biologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent vrachlar malakasini oshirish instituti.
Dissertatsiyaning yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: xomila yo‘qotish sindromi rivojlanishi xavfining molekulyar-genetik bashoratlash va diagnostikasini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor xomila yo‘qotish sindromi shakllanishida plazminogen-1-PAI1 faollashtiruvchisining ingibirlovchi geni «qon tomir va endotelial tizimi» genlariga nisbatan muxim roli isbotlangan;
ilk bor xomilador ayollarda  PAI genining 4G alleli va 4G/4G polimorfizmining gomozigot genotiplari xomila yo‘qotish sindromi rivojlanish xavfining yetakchi markerlari ekanligi asoslangan;
homiladorlar qon zardobida endogen zaharlanishning og‘irlik darajasini belgilovchi nitrat oksidi konsentratsiyasining o‘zgarishi xomila yo‘qotish sindromini rivojlanishiga to‘g‘ri proporsionalligi asoslangan;
ilk bor PAI1 geni polimorfizmining 4G mutant allelli uchrashi xomiladorlarda xomila rivojlanishining ortta qolishi bilan endogen intoksikatsiyasi og‘irlik darajasiga sabab bo‘lishi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Xomila yo‘qotish sindromi rivojlanishi xavfining molekulyar-genetik bashoratlash va diagnostikasini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
«Fetoplatsentar etishmovchilik rivojlanish xavfini prognozlash usuli»ga Intellektual mulk agentligining ixtiroga patenti olingan (№IAP 05825, 2017 y.). Mazkur patent fetoplatsentar etishmovchilik rivojlanish xavfini oldindan aniqlash va samarali davolash chora-tadbirlari o‘tkazishga imkon yaratgan;
«Homila yo‘qotish sindromini molekulyar-genetik bashoratlash» uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2019 yil 11 fevraldagi 8n-d/33-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy tavsiyanomasi ayollarda xomila yo‘qotish sindromini  erta  tashxislash, uni oldini olish va samarali davolashga imkon yaratgan.
homila yo‘qotish sindromi rivojlanishi xavfining molekulyar-genetik bashoratlash va diagnostikasini takomillashtirish bo‘yicha tadqiqot natijalari sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, 5-shahar klinik shifoxonasi tug‘ruq kompleksi va «Embrio Servis» MChJ klinikasi amaliyotiga joriy qilingan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2019 yil 11 fevraldagi № 8n-d/33-son ma’lumotnomasi). Joriy qilingan natijalar ixtisoslashtirilgan tibbiy yordam sifatini oshiradi, homila yo‘qotish sindromini barvaqt aniqlash va nazorat qilib turish, asoratlarni oldini olish va ularni kamaytirish, onalik va antenatal o‘limni kamaytirish va samarali davolash chora-tadbirlarini qo‘llashga imkon yaratgan.