Урозов Мустафоқул Қултураевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Айрим бир йиллик ўсимликлар поясидан целлюлоза олиш технологиясини яратиш ва улар асосида органик материаллар олиш», 02.00.14–Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Т562.
Илмий раҳбар: Муродов Музаффар Мурадович, техника фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Термиз давлат университети, Тошкент кимё-технология илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Термиз давлат университети ва Тошкент кимё-технология илмий-тадқиқот институти, PhD.29.12.2018.Т.78.01.
Расмий оппонентлар: Файзуллаев Нормурод Ибодуллаевич, техника фанлари доктори, профессор; Сидиков Абдужалил Сидикович, кимё фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Умумий ва ноорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кунгабоқар, маҳсар, банан ўсимликларининг поя қисмларидан ва тўқимачилик корхоналарининг толали чиқиндилари асосида органик материалларнинг янги турларини  ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
маҳсар ҳамда кунгабоқар ўсимлиги поясидан олинган целлюлозани сифат кўрсаткичларига вақт, ҳарорат, концентрация таъсири ўрганилиб, оптимал шароит аниқланган;
маҳсар ҳамда кунгабоқар ўсимлиги пояси асосида олинган полианионлицеллюлоза макромолекуласи таркибидаги гидроксил гуруҳларни реакцион фаоллигига таъсир этувчи омиллар аниқланган;
маҳсар, кунгабоқар ўсимлиги пояси, тўқимачилик саноати чиқиндилари асосида юқори молекуляр массага ва термик деструкцияга чидамли бўлган полианионли целлюлозани нефть қудуқларини бурғилашда барқарорлаштирувчи сифатида фойдаланиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган;
банан ўсимлиги поясидан целлюлоза олишда концентрация, ҳароратни пасайтириб, вақтни ўзайтириш орқали фармацевтика соҳаси учун зарур бўлган сифатли целлюлоза “клетчатка” олиш усули ишлаб чиқилган;
целлюлоза ва полианионлицеллюлоза олиш учун «Аqua-cell-mono» ностандарт жиҳоз такомиллаштирилган;
полианионли целлюлозани синтез қилиш даврида содир бўладиган деструктив жараёнларни олдини олиш мақсадида лигнин стуктурасидан ингибитор сифатида фойдаланишни оптимал шароити аниқланган;
илк бор маҳсар, кунгабоқар, тўқимачилик саноати чиқиндилари асосида суюқ девор гул қоғозлари яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Маҳаллий хомашёлар асосида кимёвий қайта ишлашга яроқли целлюлоза ва органик моддаларнинг бир нечта маркаларини олиш технологиясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
юқори сифат кўрсаткичларга эга целлюлоза, ПАЦ, Na-КМЦ “Ўзнефтмаҳсулот”АЖга қарашли “Kарбонам” МЧЖда амалиётга жорий этилган (“OʻZBEKNEFTGAZ” АЖнинг 2019 йил 1 майдаги 04/12-1-84-сон маълумотномаси). Натижада сифат кўрсаткичлари юқори бўлган 10 тоннадан ортиқ целлюлоза эфири ПАЦни бир нечта маркаларини олиш имконини берган;
маҳсар, кунгабоқар, ТКТЧилари асосида суюқ девор гул қоғозларини саноат миқёсида катта миқдорда ишлаб чиқарилиши йўлга қўйилган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш вазирлигининг 2019 йил 2 майдаги 3123/13-01-004-сон ва 2019 йил 2 майдаги 3122/13-04-004-сон маълумотномалари). Натижада қурилиш соҳаси учун зарур бўлган суюқ гул девор қоғозини ишлаб чиқариш ва полианионли целлюлозани қурилиш ҳамда нефть қудуқларини бурғилашда барқарорлаштирувчи сифатида фойдаланиш имконини берган;
маҳаллий хомашёлардан юқори молекуляр массага эга бўлган Na-КМЦ ҳамда ПАЦнинг бир нечта маркалари “Innovative chemical technologies” МЧЖ ҳамда “Uneversal art decor” МЧЖларда амалиётга жорий этилган (2017 йил 10 майдаги 18-сон маълумотнома). Натижада юқори молекуляр массага эга бўлган полианионли целлюлозанинг бир нечта маркаларини олиш имконини берган;
маҳсар ўсимлиги таркибидаги лигнин моддаси ингибитор, бурғулаш эритмаларини барқарорлаштирувчи реагент сифатида “Innovative chemical technologies” МЧЖ ҳамда “Uneversal art decor” МЧЖда амалиётга жорий этилган (2018 йил 25 январдаги 2-сон маълумотнома). Натижада лигнин моддасини бурғилашда, полианионли целлюлоза олиш вақтида ингибитор сифатида ишлатиш имконини берган;
кунгабоқар ўсимлиги поясидан илк бор кимёвий қайта ишлашга яроқли бўлган целлюлоза олинди ва унинг оддий эфири ПАЦ синтези “Innovative chemical technologies” МЧЖнинг ишлаб чиқариш бўлимида амалиётга жорий этилган (2018 йил 18 июлдаги 12-сон маълумотнома). Натижада республикамиздаги целлюлозага бўлган эхтиёжни қондириш ҳамда целлюлоза хомашё захираларини бойитиш имконини берган.