Полатова Джамила Шагайратовнанинг
докторлик диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Остеоген саркомали беморларнинг диагностикаси ва даволашда молекуляр-биологик ва генетик маркерларнинг аҳамияти», 14.00.14 – онкология (тиббиёт фанлари).
Талабгорнинг илмий ва илмий-педагогик фаолият олиб боришга лаёқати бўйича тест синовидан ўтгани ҳақида маълумот: /тиббиёт фанлари номзоди/.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 30.09.2014/Б2014.5.Тib427.
Илмий маслаҳатчи: Наврузов Саримбек Наврузович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика онкология илмий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: академик В.Вохидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия маркази ва Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги 16.07.2013.Tib.20.01 рақамли илмий кенгаш.
Расмий оппенентлар: Алиев Мамед Джавадович, тиббиёт фанлари доктори, профессор, РФАнинг академиги; Арипова Тамара Уктамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ходжаев Абдувахид Валиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Н.Н.Александров номли Республика онкология ва тиббиёт радиологияси илмий-амалий маркази, Минск, Беларусь Республикаси.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Остеосаркома ўсмасининг ривожланиш механизмини тавсифловчи молекуляр-биологик ва генетик маркерлар ўзгаришини аниқлаш, касалликни ташхислаш ва даволашда уларнинг ролини асослаш
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
Илк бор остеосаркома (ОС) кечишига таъсир этувчи, ўсма ва организмнинг хусусиятларини тавсифловчи омиллар, прогнози бўйича салбий бўлган хромосоманинг ностабиллик даражаси дискриминациядан юқори бўлган кўрсаткичи аниқланган;
ўсма ривожланишининг прогрессивлашуви, ўсма дифференциацияси ва патомарфозининг қуйи даражаси, ўсма ҳажмининг катталашуви ва хондробластик гистологик вариант билан боғлиқ ҳамда хромосома ностабиллигининг юқори даражасида бўлган беморларнинг умри нисбатан қисқариши аниқланган;
остеосаркомали беморларда экспрессиялар профили (молекуляр-генетик фенотип), яъни хромосома ностабиллиги, апоптоз ва пролиферация биомаркерлар экспрессиясининг юқори даражаси (mtp53+, Ki-67+) эрта метастазлашув ва эрта рецидивлар пайдо бўлишининг нохуш омиллари эканианиқланган;
патоморфознинг қуйи даражаси, беморлар умри давомийлиги, (G3) дифференциациялашувининг қуйи даражаси, ўсма ҳажмининг катталашуви, остеосаркоманинг хондробластик варианти билан боғлиқлиги аниқланган;
илк бор ангиогенез ривожланишига боғлиқ бўлмаган ҳолда остеоген саркоманинг жадаллашув хусусиятлари кўрсатилган, бирламчи остеосаркомаларда VEGF-A экспрессияси, ўсма тўқимасида маҳаллий томирлар қалинлашуви, ўпкада метастаз ривожланиши ва нохуш оқибатли башорат билан коррегирлашуви аниқланган;
илк маротаба остеосаркомали беморларда даволашдан олдин эндостатин, ФРФ-1, ФРФ -2 нинг таркиби касаллик клиник тавсифига ва башоратлашга нақадар боғлиқлигини аниқлаш учун ўрганилди, ФРФ-1 ва эндостатин экспрессияси суякда ўсма ўсиши билан боғлиқ патогенетик ўзгаришларга алоқадорлиги аниқланган;
иммунитетнинг чуқур Т-ҳужайравий етишмовчилиги ва гуморал бўғинининг фаоллашуви билан кечадиган иммунтанқислик холати остеосаркомали беморларда хавфли ўсма жараёнининг жадаллашувини эрта ташхислаш имкониятини бериши аниқланган;
остеоген саркомада – иммунопролиферация синдромида яллиғланишга хос ва қарши цитокинларнинг жавоб қайтариш хусусиятлари ўрганилди, IL-6 миқдорининг кўпайиши остеосаркомада ўсма ривожланиш жараёнининг жадаллашувини ташхислаш учун асос экани аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаланининг жорий қилиниши.
Остеосаркома ўсмаси касаллигини даволашни оптималлаштириш юзасидан ишлаб чиқилган усуллар (учта услубий тавсиянома, иккита рационализаторлик таклифи) соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика онкология илмий маркази, Тошкент шаҳар онкология диспансери, Тошкент вилояти онкология диспансери ва Бухоро вилоят онкология диспансери амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 10 февралдаги 8Н-3/41- сон маълумотномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши ўсма метастази ва рецидивлари частотасини қисқартириш, бемор умрининг давомийлигини узайтириш ва ўлим кўрсаткичини камайтириш имконини берган.
