Алланиязов Давран Оразымбетовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қорақалпоғистон глауконити ва фосфоритларидан мураккаб ўғитлар олиш жараёнининг назарий асослари ва технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.13–Ноорганик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/Т26.
Илмий раҳбар: Бауатдинов Сали, техника фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ табиий фанлар илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, Тошкент кимё-технология институти, DSc.27.06.2017.K/T.35.01.
Расмий оппонентлар: Намазов Шафоат Саттарович, техника фанлари доктори, профессор, академик; Каипбергенов Атабек Тулепбергенович, техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат кончилик институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятига молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қорақалпоқ глауконитли қумини бойитиш ва желвакли фосфоритлар ва ўғитли тузлар ишлтирокидаги глаукоконцентрат асосида мураккаб ўғитлар олишнинг физик-кимёвий асосларини яратиш ва технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қуруқ ва нам усулларда бойитишнинг технологик параметрлар кенг оралиғидаги глауконит концентратларидаги таркибий ўзгаришлар назарий асосланган, унинг натижалари мақбул тизим ва дастлабки компонентлар (глауконит, фосфорит) нисбатлари аниқланган;
композиция таркибига кирувчи глауконит ва фосфоритнинг ўғитли тузлар билан ўзаро таъсирлашув характери ва физик-кимёвий хоссаларини аниқлаш асосида таркиби олдиндан белгиланган таркибдаги мураккаб ўғитлар олинган;
глауконит концентратлари ва улар асосидаги мураккаб ўғитларнинг физик-кимёвий ва товар хоссалари аниқланган;
Қорақалпоқ паст навли глауконит ва фосфоритларини бойитиш ва ўғитли тузлар иштирокида ҳар хил маркадаги мураккаб ўғитларга қайта ишлаш технологиялари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Глауконитларни бойитиш, ўғитли тузлар иштирокида глаукоконцентрат ва желвакли фосфорит асосида мураккаб ўғитлар олишнинг юқори самарали технологияларини ишлаб чиқиш буйича олинган илмий натижалар асосида:
мураккаб аралашмали ўғитларга техник шарт Қорақалпоғистон Республикаси стандартлаштириш ва метрология бошқармаси томонидан тасдиқланган (TSh 26647408-01:2018). Мазкур ҳужжат глауконитли мураккаб ўғит сифатини ва технологик жараённи назорат қилиш имконини беради;
ишлаб чиқилган технология бўйича Қорақалпоғистон глауконитлари, фосфоритлари ва минерал тузлар асосида йиллик қуввати 400 тоннага эга тажриба-саноат қурилмасида олинган мураккаб ўғитлар Қорақалпоғистон Республикаси фермер хўжаликларининг пахта майдонида жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг 2018 йил 28 декабрдаги маълумотномаси). Натижада пахта хомашёси ҳосилдорлигини гектарига 2–2,5 центнерга ошириш имконини берган.