Юлдашев Ало Асқаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Четдан келтирилган қорамол авлодларининг этологик кўрсаткичлари ва сут маҳсулдорлиги билан ўзаро боғлиқлиги», 03.00.06–Хусусий зоотехния. Чорвачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш технологияси (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.4.PhD/Qx361.
Илмий раҳбар: Аширов Муродилла Эшонқулович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Чорвачилик ва паррандачилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.30.08.2018.Qх.13.02.
Расмий оппонентлар: Кахаров Абдусаттор Кахарович, қишлоқ хўжалик фанлари доктори, профессор; Жумадуллаев Бурхон Хамидович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Ипакчилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: голштин зотли сигирлар ва улар авлодларининг турли лактацияларда сут маҳсулдорлигини ўсиш динамикаси, четдан келтирилган сигирлар авлодларининг этологик кўрсаткичлари билан сут маҳсулдорлиги ўртасидаги ўзаро боғлиқликни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор голштин зотли сигирларнинг турли омилларга боғлиқликда сут маҳсулдорлиги бўйича салоҳиятини тўлиқ юзага чиқариш усули ишлаб чиқилган;
четдан келтирилган сигирлар авлодларининг сут маҳсулдорлиги билан этологик кўрсаткичлари ўртасида ўзаро боғлиқлик аниқланган;
сигирларнинг сут маҳсулдорлиги билан тирик вазнининг ривожланиши ўртасида боғлиқлик таҳлил қилинган;
иссиқ иқлим шароитида голштин зотли сигирларнинг иссиққа чидамлилик индекси баҳоланган;
пуштдорлик кўрсаткичларидан фойдаланиб турли селекциялардаги голштин зотли сигирларнинг маҳсулдорлик хусусиятларини такомиллаштириш усуллари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Голштин зотли сигирларнинг сут маҳсулдорлигини ва бошқа хўжалик-фойдали белгиларини яхшилаш усуллари турли омилларга боғлиқликда ишлаб чиқилган ҳамда олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
голштин зотли сигирларнинг сут маҳсулдорлигини ошириш бўйича четдан келтирилган голштин зотли сигирларнинг маҳсулдорлик хусусиятларини этологик кўрсаткичларига, биринчи туғишидаги ёшига, тирик вазнига ва бошқа омилларга боғлиқликда яхшилаш бўйича тавсиялар тасдиқланган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 10 июндаги 02/23-343-сон маълумотномаси). Ушбу амалий тавсиялардан фойдаланиш натижасида тажриба подасида III ва ундан юқори лактацияларда сигирларнинг сут маҳсулдорлиги 6847,5–7266,0 килограммга ошишига эришилган;
голштин зотли сигирларнинг сут маҳсулдорлиги бўйича ирсий салоҳиятини тўлиқ юзага чиқариш усули Тошкент вилояти Оққўрғон туманидаги “Хонтемир” наслчилик фермер хўжалиги подасида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 10 июндаги 02/23-343-сон маълумотномаси). Натижада сигирларнинг сут маҳсулдорлиги 3,9–4,0% ёғлиликда 7000–8100 килограммга юқори бўлиши имконияти яратилган;
сигирларни сут маҳсулдорлигини биринчи туғишидаги ёшига ва тирик вазнига, этологик кўрсаткичларига, сервис даври давомийлигига, сутдан чиққандан туғишигача даврига ва елин шаклларига боғлиқликда ошириш усуллари Тошкент вилояти Оққўрғон туманидаги “Абдулла” наслчилик фермер хўжалиги подасида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қўмитасининг 2019 йил 10 июндаги 02/23-343-сон маълумотномаси). Натижада голштин зотли III ва ундан юкори лактациялардаги ҳар бир бош сигирдан олинган соф фойда 5987365–7015469 сўмни ташкил этган.