Назирова Гузал Маликовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Мактабгача таълим муассасаларида педагогик жараёнларни такомиллаштириш”, 13.00.08–Мактабгача таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/Ped139.
Илмий раҳбар: Турғунов Собитхон Тошпўлатович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Мактабгача таълим муассасалари раҳбар ва мутахассисларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институти, PhD.29.12.2018.Ped.80.01.
Расмий оппонентлар: Юлдашев Мақсуджон Абдуллаевич, педагогика фанлари доктори, доцент; Жамилова Наргиза Нуриддиновна, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мактабгача таълим муассасаларида педагогик жараёнларни такомиллаштиришга қаратилган илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим муассасаларидаги педагогик жараённи такомиллаштириш модели таълимий-тарбиявий фаолият компонентлари (мақсадли-мазмунли, ташкилий-методик, назорат-баҳолаш)ни ривожланиш соҳалари (интелектуал-ижодий, билиш, ижтимоий-ҳиссий, коммуникатив ва жисмоний) билан ўзаро интеграциялаш ҳамда рефлексив узвийликни таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчиларининг мустақил фаолиятини ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитлари болаларда ривожланиш соҳалари (жисмоний, ижтимоий ҳиссий, нутқ, мулоқот, ўқиш, ёзиш, билиш жараёнларининг ривожланиши, ижтимоий ривожланиш) бўйича таянч компетенцияларни (коммуникатив, ўйин, ижтимоий, билиш) шакллантиришнинг интегратив-вариатив дастурларига асосланган Play гуруҳлар фаолиятидаги креативликка устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
мактабгача таълим муассасалари тарбиячиларининг касбий компетентлик даражасини баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари менежерлик, рефлексивлик, креативлик, инновацион фаолиятга йўналганлик каби индикаторлар таркибини киритиш асосида такомиллаштирилган;
мактабгача таълим муассасаларининг ўзини ўзи ташкил этувчи очиқ тизим сифатидаги фаолият механизмлари педагогик жараён самарадорлигини баҳолашдаги корпоратив-мустақил сифат назорати компонентини киритиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мактабгача таълим муассасаларида педагогик жараёнларни такомиллаштириш юзасидан олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
мактабгача таълим муассасаларидаги педагогик жараённинг ўқув-тарбиявий фаолият компонентлари мазмунини тарбияланувчиларнинг ижодий, билиш, ижтимоий-ҳиссий, коммуникатив ва жисмоний ривожланиш соҳалари мазмуни билан ўзаро интегратив уйғунлаштиришга оид таклиф ва тавсиялар Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирининг 2018 йил 18 июндаги 1-мҳ буйруғи билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикасининг илк ва мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган давлат талаблари” мазмунига сингдирилган (Мактабгача таълим вазирлигининг 2019 йил 15 мартдаги 03-01/1-502-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим муассасаларидаги педагогик жараён самарадорлигини ошириш мазмуни, шакл, метод ва воситалари ҳамда назорат механизмлари мазмунини такомиллаштириш имконини берган;
мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчиларининг мустақил фаолиятини ривожлантиришнинг ташкилий-педагогик шарт-шароитлари ҳамда болаларда таянч компетенцияларни (коммуникатив, ўйин, ижтимоий, билиш) шакллантиришга оид таклифлар Ўзбекистон Республикаси Мактабгача таълим вазирининг 2018 йил 18 июндаги 1-мҳ буйруғи билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикасининг илк ва мактабгача ёшдаги болалар ривожланишига қўйиладиган давлат талаблари” мазмунига сингдирилган (Мактабгача таълим вазирлигининг 2019 йил 15 мартдаги 03-01/1-502-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчиларининг мустақил фаолиятини ташкил этиш ҳамда таянч компетенциялар мазмунини такомиллаштиришга хизмат қилган.
мактабгача таълим муассасалари тарбиячиларининг менежерлик, креативлик, рефлексивлик, квалиметрик компетенцияларни ривожлантириш ҳамда касбий компетентлиги ва инновацион фаолиятга йўналганлик даражасини баҳолаш билан боғлиқ таклифлар асосида мактабгача таълим муассасалари раҳбар ва мутахассис ходимлари учун “Мактабгача таълим муассасаларида педагогик жараёнларни такомиллаштириш” курси мазмуни ва ўқув-услубий таъминотини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Мактабгача таълим вазирлигининг 2019 йил 15 мартдаги 03-01/1-502-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим муассасалари тарбиячиларининг малакасини ошириш курси мутахассислик фанлари мазмуни ва инновацион-методик таъминоти такомиллаштирилган;
мактабгача таълим муассасаларининг ўзини ўзи ташкил этувчи очиқ тизим сифатидаги фаолият механизмларини такомиллаштириш билан боғлиқ таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 391-сонли қарори 1-иловаси билан тасдиқланган Умумий типдаги давлат ва нодавлат мактабгача таълим ташкилотлари тўғрисидаги низом лойиҳасини тайёрлашда фойдаланилган (Мактабгача таълим вазирлигининг 2019 йил 15 мартдаги 03-01/1-502-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим ташкилотини бошқаришнинг жамоатчилик назорати механизмлари такомиллаштирилган.