Холиков Қурбонали Мадаминовичнинг
докторлик диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тукли трикотаж тўқималарининг янги турларини олиш ва маҳаллий хомашёдан самарали фойдаланиш ҳисобига трикотажнинг сифат кўрсаткичларини ошириш», 05.06.02 – тўқимачилик материаллари технологияси ва хом ашёга дастлабки ишлов бериш (техника фанлари бўйича).
Талабгорнинг илмий ва илмий-педагогик фаолият олиб боришга лаёқати бўйича тест синовидан ўтгани ҳақида маълумот: 2013 йил 10 октябрдаги LA №0000535 сонли гувоҳнома, қайд рақами №632.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: 30.09.2014/В2014.3-4.Т254.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти ҳузуридаги 16.07.2013.T.06.01 рақамли илмий кенгаш.
Илмий маслаҳатчи: Мукимов Мирабзал Мираюбович, техника фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Хамраева Сановар Атоевна, техника фанлари доктори; Битус Евгений Иванович, техника фанлари доктори, профессор; Муродов Рустам Муродович, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро муҳандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади.
Маҳаллий хомашё асосида янги тузилишга эга бўлган тукли трикотаж тўқималарини олиш ҳисобига трикотаж тўқималарининг сифат кўрсаткичларини яхшилаш ва трикотаж машиналарининг технологик имкониятларини кенгайтиришга йўналтирилган янги технологияни яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
Айлана икки игнадонли трикотаж машинасида ёпқичли тукли трикотаж олишнинг янги самарали усули ишлаб чиқилган;
тукли трикотаж тўқималарини ишлаб чиқаришда хомашё сарфини камайтиришнинг технологик ечимлари тавсия этилган;
протяжка ипи узайтирилган арқоқли тукли трикотаж олишнинг янги усули ишлаб чиқилган;
глад тўқимаси асосида икки томонлама тукли трикотажнинг янги тузилишлари ва тўқиш усуллари ишлаб чиқилган;
айлана игнадонли оборот машинасида икки қатламли, ҳалқалари вертикал силжитилмаган ҳосилали глад асосида, ёпқичли тукли трикотаж, ластик 2+2 тўқимаси асосида янги икки томонлама тукли трикотаж тўқима тузилиши ва тўқиш усули ҳамда икки томонлама футерли тукли трикотаж тўқимасини олиш технологиялари ишлаб чиқилган;
асос ипи сифатида йигирилган ипак ипидан, тукли ип сифатида йигирилган пахта ипидан фойдаланиб, пахта-ипакли тукли трикотаж тўқимасини олиш технологияси ишлаб чиқилган;
ҳалқа ҳосил қилиш жараёнида асос ва тукли иплар орасидаги ишқаланиш кучини ва эски ҳалқани тортиш кучини ҳисобга олган ҳолда, тукли ип таранглигини янги ҳисоблаш усули таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Яратилган икки томонлама тукли трикотажнинг янги тузилишлари ва тўқиш усуллари, протяжка ипи узайтирилган арқоқли, айлана икки игнадонли трикотаж машинасида ёпқичли тукли трикотаж олиш усуллари асосида ишлаб чиқилган трикотаж тўқималарига Ўзбекистон Интеллектуал мулк агентлигининг «Бир қаватли кўндалангига тўқилган тукли трикотаж тўқимасини икки игнадонли тўқув машинасида тўқиш усули» (№IAP 04717 – 2013 й., №6), «Протяжкаси узайтирилган арқоқли тукли трикотаж тўқимасини олиш усули» (№IAP 04716 – 2013 й., №6), «Бир қаватли кўндалангига тўқилган тукли трикотаж тўқимасини икки игнадонли тўқув машинасида тўқиш усули» (№IAP 04715 – 2013 й., №6) ихтироларига патентлар олинган ва бу маҳаллий хомашё асосида импорт ўрнини босувчи янги маҳсулот турини яратиш имконини берган;
диссертация бўйича олинган илмий натижалар трикотаж ишлаб чиқариш корхоналарида жумладан, “UZТЕХChirchik” МЧЖ қўшма корхонаси, “RENTAL CAR SERVIS” МЧЖ корхонаси,“ALKIMTEKSTIL”МЧЖ чет эл корхонаси, “BF TEXTILE Production” МЧЖ чет эл корхоналарида тасдиқланган технологик регламент асосида жорий қилинган (“Ўзбекенгилсаноат” акциядорлик компаниясининг 2015 йил 23 сентябрдаги 526-сон маълумотномаси). 1000 кг йигирилган пахта ипи қайта ишлангандаги хомашё тежаш ҳисобига иқтисодий самара 2015 йил нархларида 677 минг сўмни ташкил қилади.
