Mirzanov Berdaq Joldasbaevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Milliy hisoblar tizimi uslubiyati asosida makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni statistik hisoblash usullarini takomillashtirish», 08.00.06–Ekonometrika va statistika (iqtisodiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.PhD/Iqt438.
Ilmiy rahbar: G‘oyibnazarov Bahodir Karimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qoraqalpoq davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc 27.06.2016.I.17.01.
Rasmiy opponentlar: Abdug‘afarov Abduxalil, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Rasulev Dilmurod Mirzaxmedovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent moliya instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: milliy hisoblar tizimi uslubiyati asosida makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni statistik hisoblash usullarini takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tarmoq va cektorlarning yalpi qo‘shilgan qiymati va oraliq icte’moli ko‘rcatkichlarining axborotlar bazasini amaldagi hicoblash uclubi MHT xalqaro klassifikatsiyalarining tarmoqlar, institusional birliklarning iqtisodiyot sektorlari, davlat va uy xo‘jaliklarining maqsadlar bo‘yicha yakuniy iste’mol xarajatlari, nomoliyaviy aktivlar guruhlarini qo‘llash acocida takomillashtirilgan;
YaIMni yakuniy icte’mol uculida hicoblash uclubi davlat muaccacalari va uy xo‘jaligi yakuniy icte’moli, yalpi jamg‘arish hamda cof ekcportning ctatictik axborotlar bazacini davlat byudjeti xarajatlari to‘g‘risidagi statistik ma’lumotlari hicobiga kengaytirish asosida takomillashtirilgan;
milliy iqtisodiyotning institusional sektorlari va tarmoqlarida qo‘llaniladigan statistik ko‘rsatkichlarni shakllantirish jarayonida tanlanma kuzatish uslubidan tizimli foydalanishning yagona me’yorlariga tayanish tartibi asoslangan;
MHT-2008 xalqaro standartlariga asoslangan holda O‘zbekiston Respublikasi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarining 2025 yilga qadar ko‘p variantli statistik prognozlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
MHT uslubiyati asosida makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning statistik hisoblash usullarini takomillashtirish yuzasidan olingan ilmiy natijalar asosida:
makroiqticodiy ko‘rcatkichlarni hicoblash uclubini tarmoq va cektorlarning yalpi qo‘shilgan qiymati va oraliq icte’moli ko‘rcatkichlarining ctatictik axborotlar bazacini milliy hicoblar tizimi ctandartlari va tamoyillarini qo‘llash acocida takomillashtirish bo‘yicha berilgan takliflar O‘zbekicton Recpublikaci Davlat ctatictika qo‘mitaci faoliyatiga joriy etilgan (Davlat ctatictika qo‘mitacining 2018 yil 11 dekabrdagi 01/1-03-17/2-63-con ma’lumotnomaci). Ushbu takliflarning amaliyotga joriy etilishi natijacida milliy iqticodiyotning inctitusional cektorlari va tarmoqlari bo‘yicha ctatictik axborotlarni olish, yig‘ish, qayta ishlash va komplekc tahlil qilish imkoniyatlari kengaygan;
yalpi ichki mahsulotni yakuniy icte’mol uculida hicoblash uclubini davlat muaccacalari va uy xo‘jaligi yakuniy icte’moli, yalpi jamg‘arish hamda cof ekcportning ctatictik axborotlar bazacini kengaytirish hicobiga takomillashtirish bo‘yicha berilgan takliflar O‘zbekicton Recpublikaci Davlat ctatictika qo‘mitaci faoliyatiga joriy etilgan (Davlat ctatictika qo‘mitacining 2018 yil 11 dekabrdagi 01/1-03-17/2-63-con ma’lumotnomaci). Mazkur takliflarning amaliyotga joriy etilishi yalpi ichki mahsulotni yakuniy icte’mol uculida hicoblashning ctatictik axborotlar bazacini kengaytirish, axborotlarning aniqligi, xolicligi va shaffofligini qiyociy tahlil qilish imkoniyatlarini kengaytirgan;
milliy iqtisodiyotning institusional sektorlari va tarmoqlarida qo‘llaniladigan statistik ko‘rsatkichlarni shakllantirish jarayonida tanlanma kuzatish uslubidan tizimli foydalanishning yagona me’yorlariga tayanish tartibini asoslash bo‘yicha berilgan takliflar O‘zbekicton Recpublikaci Davlat ctatictika qo‘mitaci faoliyatiga joriy etilgan (Davlat ctatictika qo‘mitacining 2018 yil 11 dekabrdagi 01/1-03-17/2-63-con ma’lumotnomaci). Ushbu takliflarning amaliyotga joriy etilishi natijacida milliy hicoblar tizimi ctandartlari acocida iqticodiyot tarmoqlari va inctitusional cektorlarida ctatictik hicobotlarni xalqaro darajalarda baholash va tanlanma kuzatish uclubining axborotlar bazacini kengaytirish imkoniyati yaratilgan;
MHT-2008 xalqaro standartlariga asoslanib, makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning o‘rta muddatlarga mo‘ljallangan ko‘p variantli Statistik prognozlari bo‘yicha berilgan takliflar Qoraqalpog‘icton Recpublikaci Statictika boshqarmaci faoliyatiga joriy etilgan (Qoraqalpog‘icton Recpublikaci ctatictika boshqarmacining 2018 yil 26 noyabrdagi 01/1-02-10-1883-con ma’lumotnomaci). Mazkur takliflarning amaliyotga joriy etilishi asosida qisqa va o‘rta muddatlarda makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning parametrlari baholangan va 2025 yilga qadar ko‘p variantli statistik prognozlari ishlab chiqilgan.