Бауатдинов Салининг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қорақалпоғистон агрорудалари асосида янги турдаги мураккаб-аралашмали ўғитлар олишнинг ресурстежамкор технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.13 – Ноорганик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.DSc/Т320.
Илмий маслаҳатчи: Таджиев Сайфитдин Мухитдинович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ табиий фанлар илмий-тадқиқот институт.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, DSc.02/30.12.2019.К/Т.35.01.
Расмий оппонентлар: Намазов Шафоат Саттарович, техника фанлари доктори, профессор, академик; Султонов Боходир Эльбекович, техника фанлари доктори, доцент; Нурмуродов Тулкин Исамуродович, техника фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қорақалпоғистон агрономик рудаларини минерал кислоталар ва уларнинг тузлари ҳамда органик моддалар билан кимёвий фаоллаштириш асосида мураккаб, мураккаб-аралашмали ва органоминерал ўғитлар олишнинг илмий асослари ва рационал технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қорақалпоғистон фосфоритларини минерал тузлар билан кимёвий фаоллаштиришда ўсимлик учун ўзлашувчан фосфор шакли ҳосил бўлиши аниқланган;
Қорақалпоғистон фосфоритларининг аммоний сульфати, нитрати, фосфати ва хлоридлари, мочевина, калий хлориди ҳамда чорвачилик ва паррандачилик чиқиндилари билан кимёвий фаоллаштириш жараёнининг мақбул шароитлари аниқланган;
илк бор Қорақалпоғистон фосфоритларини аммоний тузлари иштирокида сульфат ва нитрат кислоталари билан парчалаш жараёнларида олинган ўғитларнинг физик-кимёвий ва товар хоссалари яхшиланиши аниқланган;
Қорақалпоғистон фосфорит ва глауконитларини кимёвий фаоллаштириш орқали мураккаб-аралашмали ўғитлар олиш технологияси ишлаб чиқилган;
глауконит қумларини қуруқ ва ҳўл усулларда бойитишнинг мақбул тизими тавсия этилган ва кенг оралиқдаги технологик катталикларда глауконит концентрати таркибининг ўзгариши назарий асосланган;
глауконит ва фосфоритларни ўғитли тузлар билан таъсирлаш асосида белгиланган физик-кимёвий хоссаларга эга бўлган янги турдаги мураккаб ўғитлар олишнинг мақбул шароитлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қорақалпоғистон агрономик рудаларини ноанъанавий усулда қайта ишлаш, глауконитни икки усулда бойитиш орқали мураккаб ва мураккаб-аралашмали ўғитлар олиш технологияларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
мураккаб-аралашмали ўғит олиш усулига Ўзбекистон Интелектуал мулк агентлиги томонидан ихтиро патенти олинган (IAP 05161, 2016 й.). Натижада, кислотасиз усулда боғловчи аммоний сульфат эритмалари иштирокида аммофос ёки чиғаноқли фосфорит ва глауконит асосида комплекс микроэлементларга эга ўғитлар олиш имконияти яратилган;
боғловчи эритмалар иштирокида Қорақалпоғистон агрорудаларини қайта ишлаш орқали комплекс ўғитлар ишлаб чиқариш технологияси «Қорақалпоқагрокимёҳимоя» ТАОда амалиётга жорий этилган («Қорақалпоқ агрокимёҳимоя» ТАОнинг 2019 йил 15 ноябрдаги маълумотномаси). Натижада, товар хоссалари қониқарли ва юқори агрокимёвий самарадорликка эга бўлган донадор комплекс ўғитлар олиш имконияти яратилган;
агрорудалар асосида ишлаб чиқилган мураккаб-аралашмали ўғитлари техник шарти «Ўзстандарт» агентлиги томонидан тасдиқланган (Ts26647408-01:2018). Мазкур техник шарт маҳсулотнинг сифати ва технологик жараённи назорат қилиш имконини берган;
«Қорақалпоғистон агрорудалари асосида янги турдаги минерал ўғитларни ишлаб чиқиш ва технологиясини яратиш» ишланмаси асосида мураккаб аралашмали комплекс минерал ўғитлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган Қорақалпоғистон Республикаси Элликқалъа туманида «Bo’rlitog’ Kimyo» МЧЖ корхонаси ташкил этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар кенгашининг 2019 йил 22 ноябрдаги маълумотномаси). Натижада, йиллик қуввати 10 минг тонна бўлган глауконит мураккаб-аралашмали ўғит ишлаб чиқариш имконияти яратилган.